Жыццё ў новых умовах — гэта заўсёды выклік, асабліва калі яно пачынаецца знянацку. Ды і калі нават павольна, але з аб’ектыўных прычын няўмольна, часцяком вельмі балюча развітвацца са старымі сувязямі, адмаўляцца ад старых звычак.

Але падобна тканцы, якая рэгенеруе, з’яўляюцца новыя кантакты, новыя традыцыі. А яшчэ — жаданне спасцігаць нешта новае, на што раней, магчыма проста не хапала часу.

Навучацца — цяпер гэта нашмат прасцей, чым раней. Дзякуй кавіднай “удалёнцы” і “дыстанцыёнцы”. Цяпер дастаткова выйсці ў інтэрнэт, каб падняцца на новую прыступку ў сваёй сферы ці ўвогуле абраць іншую “лесвіцу”, нават не для “кар’ернага росту” — ды хаця б для сябе. Найвядомейшыя адмыслоўцы, эксперты — вось яны, на экране, у тваім распараджэнні.

Праект “Нацыя Лідараў” якраз дапамагае беларусам працягваць развіццё ў актуальных для іх сферах, павышаць узровень ведаў і навыкаў, неабходных для пабудовы свайго жыцця і шчаслівай будучыні сваёй дзяржавы.

“Позірк” грунтоўна пагутарыў пра праект з прадстаўніцай яго прадзюсарскага цэнтра Марынай, прадстаўніцай цэнтра суправаджэння выпускнікоў Рынай і ўдзельніцай праекта (так яна прасіла сябе называць) Таццянай. Сёння прадстаўляем першую частку размовы.

“У 2020 годзе людзям не хапіла адукацыі”

— Распавядзіце, калі ласка, пра місію “Нацыі Лідараў”.

Таццяна: Наша місія — садзейнічаць станаўленню актыўных удзельнікаў грамадзянскай супольнасці Беларусі. Уласна, у нейкі момант пад канец 2020 года стала зразумела, што нічога не адбылося, бо людзям не хапіла адукацыі. Нам не хапіла ведаў, патрэбных для таго, каб здзяйсняць змены.

І мы зразумелі, што трэба ствараць такую пляцоўку, платформу, якая будзе даваць гэтыя веды. Стала зразумела, што гаворка ідзе не толькі пра палітычныя і прававыя веды, безумоўна патрэбныя, але і пра веды агульнага кшталту, каб чалавек, дарослая асоба, магла добра пачувацца ў дарослым свеце і ў міжнародным свеце.

Спачатку мы вырашылі рухацца ў напрамку правоў у розных сферах жыцця і антыпрапаганды. Але адразу стала зразумела, што людзі пачуваюцца зламанымі, сэнсы страчаныя, многія ў жахлівым стане.

Ужо ў канцы 2020-га — на пачатку 2021 года, калі пачынаўся наш праект, было шмат арыштаў і выездаў за мяжу. Стала зразумела, што людзям не да правоў. Яны не разумелі, што далей рабіць, калі ты адчуваеш бессэнсоўнасць усяго, што адбылося, расчараванне.

Таму вельмі важным напрамкам стала пераадоленне псіхалагічнага выгарання, і з гэтых трох напрамкаў — правы, антыпрапаганда і выгаранне — мы і пачалі.

І паступова мы абрасталі новымі тэмамі, і цяпер у нас ужо 22 курсы. Нейкія мы прыпынілі, бо ўвесь час трымаем руку на пульсе, ім на змену прыходзяць новыя. Мы вельмі гнутка падыходзім да стварэння і запуску нашых курсаў, бо жывём у вельмі дынамічным свеце, змены адбываюцца вельмі хутка. І мы дастасоўваем запуск патокаў да той сітуацыі, што складваецца ў той ці іншы момант.

“Займаемся павышэннем узроўню функцыянальнай пісьменнасці”

Таццяна: Нас часта пытаюць, на чым мы спецыялізуемся: як так можна адначасова займацца псіхалогіяй, фінансамі, радаводам, правамі чалавека і публічнай палітыкай? Але насамрэч ёсць разуменне таго, што мы займаемся лікбезам.

Гэта азначае, што мы намагаемся размаўляць з удзельнікамі нашых адукацыйных праграм, супольнасцю выпускнікоў на тыя тэмы, што дапамагаюць авалодваць ведамі і навыкамі, якія патрэбны дарослай асобе ў сучасным свеце. Напрыклад, калі чалавек і яго сям’я не будуць фінансава ўстойлівымі, пра палітыку, правы, змены і дэмакратыю няма чаго гаварыць.

І цяпер, у сувязі з тым, што ў краіне так небяспечна навучацца палітыцы ці правам, мы ўсё больш факусуемся на тэмах, якія гучаць больш нейтральна (фінансы, гендар), але ўсе яны “прашытыя” нашымі каштоўнасцямі. Для нас вельмі важна ствараць такую прастору, у якой людзі не толькі набываюць веды, але і вучацца ўзаемадзеянню, што вядзе да больш глыбокіх змен у ментальнасці, садзейнічае захаванню нашага характару, нашай культуры.

— Колькі людзей ужо прайшло праз курсы?

Марына: З чэрвеня 2021 года, калі мы распачалі нашы курсы, ужо больш за 6.700.

Рина: Важно добавить, что мы анализируем, как люди двигаются по нашему хабу, представляя это как движение по ступеням, лестнице, по которой идет продвижение к изменениям в обществе, начинающимся с конкретного человека.

Мы делим нашу работу условно на четыре направления, как говорится, “широкими мазками”.

Первый: “Помогаем себе” — это в основном психологические курсы.

Второй: “Развиваем себя” — программы, которые будут интересны тем, у кого появились силы и кто готов получать какие-то новые знания и опыт.

Третий: “Действуем вместе”.

Четвертый: “Влияем на общество”.

— Ці выдаяце вы сертыфікаты?

Таццяна: Пасля заканчэння курсаў і выканання адпаведных умоў удзельнікі атрымліваюць сертыфікат, але трэба разумець, што гэта не прафесійная, а нефармальная адукацыя. Таму сертыфікат — гэта нешта прыемнае для канкрэтнай асобы. І па-другое, у краіне сёння мець такі сертыфікат можа быць і небяспечна. Таму людзі часам просяць сертыфікаты на “мульцяшныя” імёны і гэта для нас “ок”. Насамрэч невялікі адсотак людзей просіць сертыфікаты, бо гэта — вучоба для сябе, не для сертыфіката.

— Колькі ў вас выкладчыкаў і хто яны? Ці можна назваць некаторыя імёны з улікам вашага “статусу”?

Марына: Выкладчыкаў каля 20. Вядома, усе яны дыпламаваныя спецыялісты ў той ці іншай сферы і маюць досвед працы, у тым ліку з групамі ў рэжыме анлайн. І нашы псіхолагі, напрыклад, маюць досвед дапамогі не толькі ў асабістым кабінеце, калі ты прыходзіш да спецыяліста і, умоўна кажучы, рыдаеш у яго, а ў форме вэбінара, дзе яны могуць не горш дапамагчы чалавеку, падтрымаць яго, скіраваць на патрэбныя практыкаванні або рэсурсы, каб чалавек змог стабілізаваць свой стан, самаадчуванне.

Таццяна: Так, некаторыя імёны можам назваць, яны ёсць на нашым сайце. Напрыклад, курс “Гендар з нуля” распрацавала гендарная і медыядаследчыца з 25-гадовым досведам, доктар філалагічных навук Ірына Сідорская. Курс выкладае Кацярына Данскова. Курс “Прававы самапамочнік” распрацаваў і выкладае праваабаронца Андрэй Бодзілеў, “Публічная палітыка” — палітолаг і прафесар Варшаўскага ўніверсітэта Павел Усаў, “Радавод” — журналіст Ігар Станкевіч, “Сейбіт Прамовы” — рэжысёр, акцёр Андрэй Саўчанка, “Свядомае бацькоўства” — псіхолаг і эксперт Васіль Пронь і гэтак далей. Усе імёны можна знайсці на нашай старонцы ў апісанні тых ці іншых курсаў.

— Як з’яўляецца ідэя разрабіць і ўкараніць той ці іншы курс?

Марына: Рознымі шляхамі. Напрыклад, эксперт, які ўжо праводзіў той ці іншы курс і даведаўся пра нас з нейкіх крыніц, можа прапанаваць нам партнёрства ў рэалізацыі сваёй ідэі. У нас на сайце ёсць спасылка на форму заяўкі на сумесную актыўнасць, найчасцей гэта адукацыйны курс. Эксперт запаўняе заяўку, і далей яе вывучае экспертная рада “Нацыі Лідараў”: наколькі выразна сфармулявана ідэя, хто стаіць за яе рэалізацыяй і гэтак далей, праводзіцца сумоўе і на падставе гэтага прымаецца рашэнне, ці рухаемся мы далей.

“Робім стаўку на масавасць”

— Ці ёсць яшчэ нейкія гульцы ў гэтай сферы апроч вас?

Таццяна: Ёсць шмат НДА ў розных сферах, у іх ёсць адукацыйныя прадукты. Але прынцыповым адрозненнем “Нацыі Лідараў” з’яўляецца тое, што мы, што называецца, ідзём у масы. Вось гэтая колькасць, 6.700, для нас вельмі важная. Мы пайшлі ў анлайн і ў фармат адукацыі ў вельмі простай форме, фактычна “лікбезу”. У нас кароткія відэаролікі, а потым — вэбінары, размовы, хатнія заданні, прычым не такія, каб можна было памерці падчас іх выканання. Карацей, мы робім стаўку на масавасць.

І таксама наша адрозненне ў тым, што мы ад самага пачатку не збіралі асабістых звесткак. Мы прасілі толькі мэйл. І, дарэчы, мы дакладна не ведаем колькасць асоб, якія ў нас навучаліся, бо адзін чалавек, тым больш што беларусы — дасведчанныя “партызаны”, можа стварыць асобны, “аднаразовы” мэйл для кожнай сваёй актыўнасці.

А калі нехта прыходзіць і мы бачым яго сапраўдныя імя і прозвішча, няхай то будзе ў тэлеграме альбо ў мэйле, мы адразу кажам, што так рабіць нельга, падказваем, што можна зрабіць — бяспека важная.

Вось гэтая масавасць, даступнасць розных фарматаў дае вельмі шмат свабоды выбару. Ты можаш паглядзець відэа, пачытаць канспект на беларускай альбо рускай мове, можаш прыйсці на вэбінар або не прыйсці. Можаш вучыцца на платформе і даваць свае адказы толькі выкладчыку, які потым дасць свой каментар, альбо прынесці сваё хатняе заданне на вэбінар.

Мы не проста даём веды. Можна сказаць, што гэтыя веды — гэта нейкая нагода, каб людзі да нас прыйшлі, каб яны ў гэтым усім “паварыліся”, убачылі і адчулі, як гэта можа быць інакш. Напрыклад, не так, як у школе, калі настаўніца найлепшая і найразумнейшая, а ты апрыёры — не такі. Новыя веды ствараюцца ўдзельнікамі і выкладчыкамі разам падчас сумеснай вучобы.

Рина: Я хотела бы добавить насчет нашей уникальности. Возможно, прозвучит пафосно, самоуверенно, но вот это синхронное прохождение курсов, запуск потоками, когда люди приходят вместе, находятся в этой “питательной среде”, создают пространство общения не только с ведущими курсов, но и между собой, создает хорошие условия для роста и развития.

Некоторые курсы запускались 18-19 раз. Не знаю больше никого в нашей сфере, у кого бы были такие показатели.

— А якая колькасць удзельнікаў на адным патоку?

Рина: По-разному. Самой большой популярностью пользуются курсы, связанные с психологией. Наверное, люди считают это более понятной и безопасной в нынешних условиях темой.

На такие темы как “Права гражданина”, “Публичная политика” людей приходит меньше. Но это уже своеобразное ядро, костяк — эти люди приходят осознанно и чаще проходят обучение до конца.

В годовом отчете, кстати, все это видно. Например, самым популярным курсом, если брать общее число участников, в 2024 году стал “Осознанное родительство в условиях неопределенности”. За год мы набрали три потока, на которые зарегистрировалось 183 человека. Далее по количеству участников идут “От выгорания к ресурсу” (два потока, 141 человек) и “Гендер с нуля. Разбираемся вместе” (три потока, 140 человек). А вот “Правовой самопомощник на каждый день” несколько утратил актуальность: за два потока через него прошло 30 человек.

А если взять такой показатель, как среднее количество слушателей на поток, то на первом месте будет “От выгорания к ресурсу”, далее “Сейбіт Прамовы. Эфектыўны публічны выступ”, “Ступени. Преодоление выгорания. Восстановление ресурса”, “Родовод: восстанавливаем историю своей семьи и страны” и “Осознанное родительство в условиях неопределенности”.

Таццяна: І яшчэ адзін трэк — міжнародная супраца. Мы былі галоўным арганізатарам семінара, які адбыўся 28-29 сакавіка ў Варшаве і сабраў прадстаўнікоў розных сектараў і розных краін, дыяспар. Да нас прыехалі з Фінляндыі, Даніі, удзельнічалі прадстаўнікі Бюро міжнароднага супрацоўніцтва мэрыі Варшавы.

Завіталі некалькі культурніцкіх арганізацый Польшчы, не толькі беларускіх, але і ўкраінскіх. І нават кыргызская дыяспара, урад варшаўскага раёна Бялаленка, Музей польскіх яўрэяў POLIN, прадстаўнікі іншых арганізацый.

Фокус мерапрыемства быў на інтэграцыі мігрантаў з постсавецкай прасторы ў краінах Балтыі і Паўночнай Еўропы агулам. Мы размаўлялі, дыскутавалі пра існуючыя бар’еры ўзаемнай культурнай, сацыяльнай інтэграцыі, пра тое, як культуры мігрантаў, лакальныя супольнасці ўзбагачаюць адно адно і чаму яны могуць павучыцца ў тых краінах, куды трапілі. Каб назапасіць добры досвед і павезці яго дадому.

“Каб прыйшлі змены, трэба апекавацца сабой і выхоўваць лідара ў сабе”

— Кошты навучання будзем агучваць?

Марына: Мы робім бясплатныя курсы.

Рина: Конечно, есть способы нам помочь. Те, для кого это безопасно, могут донатить, могут поддержать нас, рассказывая о нас, потому что “сарафанное радио” работает лучше всего. Лучше всех меня сагитирует пойти на тот или иной курс подруга/друг или родственница/родственник. Также те, кто находится в Польше, могут сейчас перечислить 1,5% подоходного налога на развитие нашей организации. На нашем сайте расписано, как можно поддержать. Мы точно нуждаемся в этой помощи, при этом, как уже сказала Таня, нас не остановить.

Таццяна: Хацелася б, каб людзі, якія прачытаюць гэты матэрыял, зразумелі, што нічога не памерла. Што мы рухаемся наперад і гэта павінна натхніць рабіць тое ж самае і іншых людзей.

Каб прыйшлі змены, неабавязкова ісці ў Каардынацыйную раду ці выходзіць на вуліцу са сцягамі. Трэба апекавацца сабой і выхоўваць лідара ў сабе. Калі кожны з нас будзе лідарам для сябе, сваёй сям’і, каманды, сяброў, усё будзе добра. І не так важна, што зробіць Трамп і калі скончыцца вайна ва Украіне. Важна, што мы будзем увесь час сталець разам. Кожны ідзе сваім шляхам, кожны робіць тое, што ён у стане зрабіць, і бачыць тых, хто крочыць побач.

І нават тое, каб прыйсці на гэтыя курсы, “пагрэцца” адно аб аднаго вельмі каштоўна. Напрыклад, на псіхалагічных курсах такія інсайты адбываюцца на першых вэбінарах у зуме, людзі кажуць: “Я думал, что я один такой “чиканутый”, а таких, оказывается, много”.

Марына. Важна аб’ядноўвацца, а не раз’ядноўвацца, гэта — наша задача.

Кантакты “Нацыі Лідараў”:

Сайт: https://nationofleaders.org/

Тэлеграм: t.me/nationofleaders_channel

Тэлеграм-чат: t.me/nationofleaders_chat

Тэлеграм-бот: t.me/nationofleaders_bot

Ютуб-канал: youtube.com/channel/UCjK4cecItrRTAorGbx8y1-w

Інстаграм: instagram.com/nationofleaders_insta/

Фэйсбук: facebook.com/nationofleaders.org

Soundcloud: https://soundcloud.com/nationofleaders

ЦікТок: tiktok.com/@nationofleaders

* Партнёрскі матэрыял