“Абстановачка вясёленькая”. Як беларуская сям’я перажывае ў Ізраілі першыя дні аперацыі супраць Ірана

Трое сутак паміж Ізраілем і Іранам ідзе дыстанцыйная вайна. Ізраіль спрабуе прадухіліць з’яўленне ядзернай зброі ў аўтарытарнага рэжыму, які выступае за знішчэнне габрэйскай дзяржавы. Іран контратакуе ў адказ, і часам яму ўдаецца прабіваць знакамітую ізраільскую сістэму супрацьракетнай абароны.

Карэспандэнт “Позірку” звязаўся з Аляксеем Б., які больш за 20 гадоў таму пераехаў з сям’ёй з Мінска ў Ізраіль, і пагаварыў пра апошнія падзеі. Аляксей жыве ў Эйлаце на поўдні краіны, узначальвае аддзел лагістыкі мясцовага прадстаўніцтва японскага аўтавытворцы” Таёта”. Раней працаваў у СМІ, не раз запрашаўся ў мясцовы радыёэфір для абмеркавання пытанняў міжнароднай палітыкі.

“Павінны былі ляцець у Італію на адпачынак”

— Як змянілася жыццё простага беларуса ў Ізраілі ў пятніцу, 13-га, пасля пачатку аперацыі супраць іранскай ядзернай праграмы?

— Змянілася вельмі рэзка. Наогул, у нас былі сабраныя валізкі, акурат у пятніцу ўвечары павінны былі ляцець у Італію на адпачынак. У тры гадзіны ночы мы прачнуліся ад сірэны. І гэта была сірэна не тая, што папярэджвае аб дроне або іншым аб’екце, а тая, што азначае пачатак вайны. Усе адразу тыкнуліся ў навіны і ўбачылі, што нашы бамбяць іранскую СПА. Вось з гэтага ўсё і пачалося.

Калі мы ўбачылі, што ўсё ў такім маштабе, то зразумелі, што можна распакоўваць валізкі. Вядома, яшчэ была надзея, што ўдасца паляцець, але разумелі, што гэта наўрад ці здарыцца.

У нас усё пераблыталася: днём спім да 12, дакладней, дасыпаем пасля паловы ночы няспання. У іх у Іране, напэўна, таксама ціхі час. Абстановачка вясёленькая, вядома. У нас у Эйлате два-тры перахопу ў дзень. Сёння ўначы (размова адбылася ў нядзелю, 15 чэрвеня. — “Позірк”.) была адна сірэна, потым раніцай, калі я піў каву, з мора нашы выпусцілі перахопнік. Я так палічыў, дзесьці праз дзве з паловай хвіліны гук ад выбуху ішоў да нас, гэта значыць у кіламетрах 50 ад Эйлата ракета кудысьці ляцела, і яе збілі. Але гэта так, па дробязях.

Зараз я еду ў Тэль-Авіў, хачу забраць старэйшую дачку, пакуль там зноў не пачалося. Яна жыве як раз у Рамат-Гане (горад — спадарожнік Тэль-Авіва. — “Позірк”.) — гэта там, дзе першыя былі атакі, узарваныя дамы. У дачкі вялікі сабака, але нешта прыдумаем, гэта ўжо дэталі.

Калі ў пятніцу ўвечары пачалася першая хваля іранскіх контратак, гэта была, вядома, жудасць. Дачка была ў бамбасховішчы пад домам, жудасныя гукі, выбухі вакол. У асноўным выбухі, калі збіваюць ракеты і падаюць абломкі. Кадры з Тэль-Авіва і Рамат-Гана пэўна бачылі многія.

У суботу з раніцы і да вечара было больш-менш спакойна. У нас было некалькі запускаў перахопніка. Ён вылятае прыкладна ў раёне порта кудысьці ў неба, і ты нічога не бачыш, толькі праз дзве-тры хвіліны чутны невялікі “бум”. Збіваюць дзесьці ў стратасферы, але гэта з Емена, не з Ірана. Можна сказаць, што Эйлат — гэта своеасаблівае бамбасховішча для ўсяго Ізраіля. Вось таму дачку і забраў, будзем чакаць тут.

Але на поўначы Ізраіля жыве сям’я жонкі, і там яны перажываюць усе гэтыя бамбёжкі, хоць горш за ўсё цяпер у цэнтры, у Тэль-Авіве і вакол яго.

“Дарожку ў Тэгеран пратапталі”

— Якія чаканні ад аперацыі?

— Я так зразумеў, што іранскія ядзерныя аб’екты толькі пачалі бамбіць, таму што на асноўных, у Фордзе і Ісфахане, толькі крыху інфраструктуру пабамбілі, а да асноўнага яшчэ не дабраліся. Напэўна, і не дастануць, таму што гэта глыбока пад зямлёй. Думаю, туды пашлюць нейкую групу, каб вырашыць праблему. Напэўна бабахне, будзе “іранскі Чарнобыль”, усё ж 800 кг ўрану, ну а што рабіць? Калі яны не ідуць на саступкі, трэба прымушаць да міру.

Ну і, вядома, калі пачалі разбірацца з верхавінай рэжыму, дзіўна, што не ліквідавалі аяталу Хаменеі. Кажуць, не было такога задання. А наогул, напэўна, трэба было яго таксама ўзяць, тады няма каму б было камандаваць гэтым. З іншаба боку, на іх месца прызначаць новых, так што хто яго ведае.

У любым выпадку дарожку ў Тэгеран пратапталі. Можа быць, вернем Тэгеран на 50 гадоў таму, да гэтай ісламскай рэвалюцыі, а там паглядзім.

— Многіх уразілі кадры палаючых ізраільскіх гарадоў. Шматступенная супрацьракетная абарона, уключаючы “Жалезны купал”, здавалася практычна непрабіўной.

— Вядома, людзей шкада, столькі загінулых ужо ў Ізраілі. Атрымліваецца, за двое сутак прыкладна 20 ахвяр, шмат параненых, некаторыя дамы цалкам разбураныя.

Што тычыцца праломаў у СРА, то сітуацыя такая. Летась, калі ляцела 300 ракет, па-першае, было менш балістычных, а больш крылатых. Крылатая ракета ляціць павольна, яе можна збіць яшчэ на хаду, таму многія з іх былі збітыя самалётамі яшчэ на падлёце. А балістыка — яна іншая, вельмі хуткая, яе можна збіць, калі яна ўжо блізка, але там велізарная хуткасць. А другая прычына — цяпер ізраільцяне вельмі злыя на амерыканцаў, якія не дапамаглі і не дапамагаюць дагэтуль. Зразумела, што ёсць разведданыя, спадарожнікі, але канкрэтна ўмяшацца і дапамагчы, нават проста выслаць самалёты, каб збіваць ракеты на падлёце — гэтым яны не дапамаглі. Атрымліваецца 50-70 ракет і 90% эфектыўнасць СРА, а 10% не паспяваюць збіваць. А кожная ракета — гэта 500-800 кг у трацілавым эквіваленце. Кадры былі з Бат-Яма (прыгарад Тэль-Авіва. — “Позірк”.), дзе шматпавярховы дом практычна разбураны. Гэта такая “дурніца”, што, у якім пакоі ні схавайся, усё роўна не выжывеш. Толькі калі ў падвальным памяшканні ёсць бункер.

“Усе тут спадзяюцца, што ў Іране адбудзецца пераварот”

— Якія прагнозы наконт тэрмінаў завяршэння аперацыі?

— Вось цяпер еду, гляджу навокал, нібыта нічога не адбываецца, на дарозе куча народу, шмат машын туды і назад. Але навіны прыходзяць кожныя пару хвілін.

Яно, вядома, скончыцца. Спадзяюся — на працягу двух-трох тыдняў. Думаю, [аятала] Хаменеі будзе забіты, як [лідар ліванскай групоўкі “Хізбала” Хасан] Насрала (ізраільскім авіяўдарам у верасні 2024 года па штаб-кватэры “Хізбалы”. — “Позірк”.). І яшчэ вярхушка духоўная апроч ваеннай. Па-мойму, без гэтага ўжо не абысціся. Дзіўна, што гэта не было зроблена адразу. Магчыма, таму, што, як кажа [прэзідэнт ЗША Дональд] Трамп, з імі можна заключыць нейкую ўгоду, каб было з кім гаварыць. Але гэта, лічу, памылка. Усе тут спадзяюцца, што ў Іране адбудзецца пераварот і пачнуцца працэсы нармалізацыі, якія мы назіраем у Сірыі пасля звяржэння рэжыму Асада. Але, вядома, хто яго ведае.

Ці пойдуць яны цяпер на саступкі? Гэтая вярхушка вельмі нахабная і злапомная. Яна гатовая ахвяраваць уласным народам, абы “пакараць” габрэяў. Вельмі падобная ў гэтым плане сітуацыя паміж Расіяй і Украінай, дзе Крэмль не лічыцца ні з якімі стратамі.

***

Аляксей паспяхова забраў дачку з Тэль-Авіва і вярнуўся ў Эйлат. “Быў абстрэл, 50 або 70 ракет, і ніводнага траплення. Думаю, СПА паціху настройвае свае механізмы. А можа, дапамагло, што гэта было днём, а не ноччу”, — выказаў меркаванне ён.