У Нацбанку патлумачылі паскораны рост наяўных грошай у абароце “палітыкай дэвалютызацыі”
14 кастрычніка, Позірк. Паскораны рост у Беларусі наяўных грошай у абароце (агрэгат М0) у “значнай ступені абумоўлены доўгатэрміновым фундаментальным трэндам девалютызацыі”, гаворыцца ў артыкуле на гэтую тэму, апублікаваным у свежым нумары часопіса “Банкаўскі веснік”.
Аўтарамі артыкула з’яўляюцца супрацоўнікі ўпраўлення даследаванняў і стратэгічнага развіцця Нацбанка: кандыдат эканамічных навук Міхаіл Дземідэнка (намеснік начальніка), Аляксандр Навапольцаў (саветнік), Уладзіслаў Раманюк (галоўны спецыяліст), Уладзіслаў Горба (вядучы спецыяліст).
“Трэнд дэвалютызацыі”, адзначаюць аўтары, стаў у Беларусі “вызначальным пасля змены рэжыму манетарнай палітыкі ў 2015 годзе і стабілізацыі макраэканамічнай сітуацыі”.
На іх думку, девалютызацыя, “асабліва ў сферы наяўнага звароту”, адыгрывае “ключавую ролю” ў павелічэнні долі М0 ў М3 (шырокая грашовая маса) і “будзе вызначаць гэтую тэндэнцыю ў будучыні”.
“Больш за тое, значныя запасы наяўнай замежнай валюты ў насельніцтва і нефінансавых арганізацый, якія перавышаюць М0 у два разы, пры стабільна нізкай інфляцыі і іншых фактарах, якія спрыяюць дэвалютызацыі, будуць паступова абменьвацца на наяўныя беларускія рублі. Гэта прывядзе да росту аб’ёму наяўных грошай у абароце і павелічэння іх долі ў шырокай грашовай масе ў сярэднетэрміновай перспектыве”, — сцвярджаецца ў публікацыі.
Заяўляецца, што “разавыя скокі” ў дынаміцы М0, якія назіраюцца ў апошнія пяць гадоў, звязаныя з “сітуацыямі падвышанай эканамічнай нявызначанасці”.
Аўтары не выключаюць, што рост ценявога сектара ў эканоміцы Беларусі таксама можа выступаць “фактарам, стымулюючым попыт на наяўныя Беларускія рублі”.
У той жа час павелічэнне долі М0 ў іншых грашовых агрэгатах можа быць некалькі ніжэйшым, калі “будзе магчымасць больш гнутка змяняць працэнтныя стаўкі, галоўным чынам павышаць іх, калі гэтага патрабуюць макраэканамічныя ўмовы — нізкія рэальныя стаўкі па дэпазітах падчас стрэсавых перыядаў павышаюць попыт на наяўныя грошы як у нацыянальнай, так і ў замежнай валюце”.
На думку экспертаў, вялікая гнуткасць у змене працэнтных ставак (асабліва ў бок павышэння) “дазволіла б павысіць стымулы да зберажэння” і “знізіць долю наяўных грошай у абароце”.
Разлікі эканаметрычнай мадэлі, падкрэсліваецца ў артыкуле, паказваюць, што тэмпы прыросту М0 “вельмі адчувальныя да змены працэнтных ставак: паўэластычнасць складае 2,1, гэта значыць пры павышэнні працэнтнай стаўкі на 1 п.п., прырост М0 знізіцца на 2,1%”.
“Акрамя таго, пагаршэнне ўмоў для працы суб’ектаў эканомікі з-за санкцый і іншых прычын таксама з’яўляецца значным фактарам нявызначанасці, які стымулюе правядзенне разлікаў у наяўнай форме. Пры гэтым развіццё безнаяўных разлікаў будзе садзейнічаць зніжэнню долі М0 у М2* (рублёвая грашовая маса) і М3”, — рэзюмавалі прадстаўнікі Нацбанка.
Паводле звестак рэгулятара, сума наяўных грошай у абароце (агрэгат М0) на 1 кастрычніка 2024 года склала 11 млрд 313,7 млн рублёў, павялічыўшыся за месяц на 1,6% (+177,6 млн рублёў). У параўнанні з 1 студзеня сума наяўных грошай у абароце вырасла на 19,4% (з 9 млрд 474,6 млн рублёў), грашовая маса ў нацыянальным вызначэнні — на 18,9%, рублёвая грашовая маса на 18,3%, шырокая грашовая маса — на 8,2%.