Служба ў пенітэнцыярнай сістэме патрабуе гуманнасці, заяўляе Кубракоў

22 жніўня, Позірк. Служба ў пенітэнцыярнай сістэме “патрабуе стойкасці, псіхалагічнай устойлівасці і гуманнасці”, заявіў міністр унутраных спраў Іван Кубракоў, віншуючы 22 жніўня супрацоўнікаў адпаведных падраздзяленняў з днём утварэння Дэпартамента выканання пакаранняў МУС (ДВП).

Паводле яго слоў, крымінальна-выканаўчая сістэма Беларусі “адбылася як магутная, эфектыўная структура”, гэта стала магчымым “дзякуючы напружанай працы многіх пакаленняў супрацоўнікаў, якія яе ўмацоўвалі і ўдасканальвалі”.

“Паспяхова спраўляючыся з выклікамі часу, годна вырашаеце задачы, якія стаяць перад вамі: забяспечваеце правапарадак унутры ўстаноў, надзейную ізаляцыю асуджаных, удзельнічаеце ў іх рэсацыялізацыі, пацвярджаючы свой прафесіяналізм і высокую ступень адказнасці, — цытуе Курбакова прэс-служба МУС. — Гэта значны ўклад у грамадскую бяспеку нашай дзяржавы і ў будучыню тых, хто спатыкнуўся”.

Заява чыноўніка аб гуманнасці ў месцах зняволення супярэчаць практыцы, якая там склалася, асабліва ў дачыненні да палітычных зняволеных.

Вызваленыя і фактычна выправаджаныя з Беларусі 21 чэрвеня палітвязні на прэс-канферэнцыі ў Вільнюсе на наступны дзень паведамілі пра жорсткае абыходжанне ў пенітэнцыярных установах краіны.

Бізнесмен Сяргей Шэлег заявіў, што фізічны гвалт да яго не ўжываўся, але “часам умовы ўтрымання можна было кваліфікаваць як катаванне”.

Выкладчыца італьянскай мовы Наталля Дуліна лічыць, што ў месцах пазбаўлення волі ўжываецца жорсткае абыходжанне. Яна прывяла ў прыклад умовы ўтрымання ў штрафным ізалятары. “Гэта маленькая камера, у якой адкідваюцца нары — голыя дошкі, афарбаваныя, якія ад цяпла вашага цела не награваюцца, — сказала яна. — З мяне знялі акуляры, а гэта псіхалагічна вельмі цяжка для чалавека, у якога моцная блізарукасць. Гэта таксама можна кваліфікаваць як жорсткае абыходжанне”.

У ізалятары, звярнула яна ўвагу, вельмі холадна, зняволеных там забяспечваюць адзеннем, якая не адпавядае тэмпературы ўнутры. “Ты можаш такім чынам спаць? Не, таму што холадна. Фактычна парушаюцца базавыя патрэбы чалавека. Гэта парушэнне тэмпературнага рэжыму, парушэнне сну, кармілі ад і да, тут ніякіх пытанняў не было. Усё астатняе — гэта жорсткае абыходжанне”, — канстатавала Дуліна.

“Беларускі рэжым не толькі не выконвае міжнародныя стандарты і нормы [абыходжання са зняволенымі], але і робіць усё магчымае, каб зняважыць годнасць жанчын праз розныя віды жорсткага абыходжання і катаванні”, — гаворыцца ў аглядзе праваабарончага цэнтра “Вясна”, прысвечаным становішчу жанчын-палітвязняў.

Дакумент змяшчае сведчанні былых палітычных зняволеных.

“Ва ўсіх месцах зняволення — пачынаючы ад ізалятараў часовага ўтрымання і заканчваючы камерамі ШІЗА ў калоніях — ствараюцца невыносныя ўмовы”, — прыйшлі да высновы аўтары.

Гэта, адзначаюць яны, падрывае як фізічнае, так і ментальнае здароўе жанчын, на аднаўленне якога можа спатрэбіцца доўгі час.

Ніводны чалавек не заслугоўвае тых пакут, якія перажываюць палітвязні ў беларускіх турмах, заявіла дэмакратычны лідар Святлана Ціханоўская 26 чэрвеня ў відэазвароце з нагоды Міжнароднага дня ў падтрымку ахвяр катаванняў.

Праз гісторыю свайго мужа Сяргея Ціханоўскага (вызвалены ў выніку дамоўленасцяў Мінска і Вашынгтона 21 чэрвеня пасля 5 гадоў зняволення) яна распавяла пра жудасныя ўмовы, у якіх утрымліваюцца палітвязні. Паводле слоў палітыка, ад былых палітвязняў яна ведае пра пазбаўленне ежы і сну ў месцах зняволення, доўгае знаходжанне ў перапоўненых камерах, поўную ізаляцыю, псіхалагічны ціск, пагрозы, запалохванне.

Ціханоўскі быў адным з палітвязняў, да якіх ужывалася асабліва жорсткае абыходжанне — рэжым інкамунікада. Праваабаронцы расцэньваюць пазбаўленне чалавека сувязі са знешнім светам як цяжкае парушэнне правоў чалавека.

Паводле звестак праваабарончага цэнтра “Вясна”, без сувязі са знешнім светам, працягваюць знаходзіцца як мінімум восем палітвязняў: Марыя Калеснікава, Максім Знак, Мікалай Статкевіч, Ігар Лосік, Віктар Бабарыка, Уладзімір Кніга, Аляксандр Арановіч, Аляксандр Францкевіч. Праваабаронцы сістэматычна заклікаюць неадкладна спыніць ізаляцыю і забяспечыць палітвязням доступ да адвакатаў і сувязь са сваякамі.

У 2022–2024 гадах у беларускіх месцах несвабоды памерла не менш за сем чалавек, якіх беларускія праваабарончыя арганізацыі прызнавалі палітычнымі зняволенымі. Гэта Вітольд Ашурак, Мікалай Клімовіч, Алесь Пушкін, Вадзім Храсько, Ігар Леднік, Аляксандр Кулініч, Дзмітрый Шлетгаўэр.

20 траўня стала вядома, што ў пачатку 2025 года памёр палітвязень Валянцін Штэрмер. Дакладная дата смерці і яе абставіны невядомыя. Таксама няма інфармацыі, ці памёр Штэрмер у папраўчай калоніі або быў шпіталізаваны.

Шэраг палітвязняў таксама памерла неўзабаве пасля вызвалення.