Улады чакаюць падзення экспарту ў РФ і спрабуюць гэта прадухіліць — дакумент
Апублікавана на адкрытай версіі “Позірку” 28 лютага 2025 года ў 11:48
Аляксандр Рагожнік
27 лютага, Позірк. “Крытычна нізкі ўзровень” чаканых у 2025 годзе “паказчыкаў экспарту ў Расійскую Федэрацыю” канстатаваны профільнай міжведамаснай рабочай групай па выніках пасяджэння, якое прайшло 28 студзеня пад старшынствам амбасадара Беларусі ў РФ Аляксандра Рагожніка.
Пра гэта гаворыцца ў Пратаколе даручэнняў, складзеным пасля згаданага пасяджэння. Копію дакумента, падпісанага Рагожнікам, перадало “Позірку“ аб’яднанне былых сілавікоў BelPol.
З пратаколу вынікае, што асабліва моцныя трывогі адносна экспарту ў Расію ўлады звязваюць з першым кварталам гэтага года, сярод іншага рызыкі абумоўленыя “недастатковым узроўнем закантрактаванасці планаваных аб’ёмаў экспарту тавараў”.
Пасяджэнне рабочай групы прайшло ў фармаце відэаканферэнцыі. Акрамя амбасадара, як указана, у ім удзельнічалі “кіраўнікі рэспубліканскіх органаў дзяржаўнага кіравання” і “запрошаныя”.
Абапіраючыся на статыстычныя даныя за 11 месяцаў 2024 года, удзельнікі пасяджэння адзначылі “выкананне прагнознага параметру па нарошчванні экспарту беларускіх тавараў у Расійскую Федэрацыю” за гэты перыяд “у цэлым па краіне”. Пры гэтым, як заяўляецца, свае абавязацельствы па пастаўках у Расію не выканалі Міністэрства прамысловасці, Міністэрства архітэктуры і будаўніцтва, канцэрны “Белнафтахім” і “Беллегпрам”, а таксама Гомельская, Гродзенская, Мінская вобласці і Мінск.
Падкрэсліваецца, што “ўстаноўленае па Расіі заданне” прадугледжвала рост экспарту на 5,5% у параўнанні з аналагічным перыядам 2023 года.
Што тычыцца чаканых даных за 2025 год, то ў фокусе засядацеляў былі два часовыя адрэзкі — студзень і першы квартал. Рабочая група “прыняла да ведама” наступныя прагнозы на экспарт у РФ у названыя перыяды: Мінпрам — 82,5% у параўнанні з аналагічнымі паказчыкамі 2024-га, Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання — 101%, Мінбудархітэктуры — 100,2%, канцэрн “Белнафтахім” — 90,6%, канцэрн “Беллеспаперапрам” — 102%, канцэрн “Беллегпрам” — 102%, канцэрн “Белдзяржхарчпрам” — 90,2% (без уліку цукровай галіны — 101,4%), Брэсцкі аблвыканкам — 101%, Віцебскі аблвыканкам — 106,6%, Гомельскі аблвыканкам — 82%, Гродзенскі аблвыканкам — 100,5%, Мінскі аблвыканкам — 85%, Магілёўскі аблвыканкам — 102%, Мінскі гарвыканкам — 100,8%.
Аналагічныя даныя прыведзеныя па шэрагу прамысловых прадпрыемстваў: Мінскі трактарны завод (МТЗ) — 85,9%, Беларускі металургічны завод (БМЗ) — 76,6%, Беларускі аўтамабільны завод (БелАЗ) — 85,2%, Мінскі аўтамабільны завод (МАЗ) — 82,3%, “Гомсельмаш” — 26,9%, “Амкадор” — 80%, “Белкамунмаш” — 85,6%, Барысаўскі завод аўтатрактарнага электраабсталявання (БАТЭ) — 96,7%.
У пратаколе гаворыцца аб неабходнасці прыняць захады па “забеспячэнні выканання ўстаноўленых заданняў па экспартных пастаўках у Расію ў 2025 годзе”. Міністэрствам, мясцовым уладам і прадпрыемствам дадзеныя даручэнні па выпраўленні сітуацыі.
На МТЗ, у прыватнасці, загадана правесці пасяджэнне наглядальнага савета з “разглядам пытанняў экспарту ў Расійскую Федэрацыю, у тым ліку ў частцы работы маркетынгавай службы, узаемадзеяння з дылерскімі структурамі”, трэба таксама распрацаваць “памесячны графік экспартных паставак у 2025 годзе” і “праграму стабілізацыі фінансавай дзейнасці прадпрыемства”.
БелАЗу даручана падрыхтаваць праект звароту да Аляксандра Лукашэнкі з прапановай мер па рэалізацыі сваіх тавараў у РФ, уключаючы “аналітыку механізмаў прасоўвання аналагічнай кітайскай прадукцыі на расійскім рынку”.
На МАЗе неабходна “разгледзець пытанне прыцягнення да дысцыплінарнай адказнасці першага намесніка камерцыйнага дырэктара Мушчынскага Б.А. за няякасную падрыхтоўку да ўдзелу ў гэтым пасяджэнні рабочай групы”.
Беларуска-кітайскі вытворца “БелДжы” (BelGee) павінен да 3 лютага распрацаваць і прадставіць на разгляд прэм’ер-міністра Рамана Галоўчанкі “механізм падтрымкі экспарту легкавых аўтамабіляў”.
ААТ “Гомсельмаш” трэба “забяспечыць сістэмны штодзённы кантроль працы маркетынгавай службы прадпрыемства па экспарту ў расійскія рэгіёны”, ААТ “Амкадор” — “паставіць на сістэмны кантроль вынікі працы холдынгу на расійскім рынку”.
У цэлым Мінпраму дадзена распараджэнне сумесна з падведамнымі прадпрыемствамі, аблвыканкамамі і Мінгарвыканкамам “прыняць захады па нарошчванні экспарту ў Расію і па актывізацыі работы маркетынгавых службаў прадпрыемстваў, у тым ліку з дылерамі, у частцы інфармавання патэнцыйных пакупнікоў аб прэферэнцыйных умовах працы з беларускімі вытворцамі”.
Акрамя гэтага, міністэрству неабходна “актывізаваць працу па пошуку расійскіх партнёраў у мэтах павелічэння аб’ёмаў рэалізацыі прамысловай прадукцыі, вырабленай у рамках імпартазамяшчальных праектаў з прыцягненнем сродкаў дзяржаўнага фінансавага крэдыту Расійскай Федэрацыі”.
Аб праведзеным 28 студзеня пасяджэнні рабочай групы паведамлялася ў тэлеграм-канале амбасады Беларусі ў РФ.
“Прадметна абмеркавалі паказчыкі экспарту беларускіх прадпрыемстваў і арганізацый у Расію: папярэднія вынікі 2024 года, прагнозы на першы квартал 2025 года, забяспечанасць кантрактамі запланаваных аб’ёмаў. Амбасадар [Рагожнік] нагадаў удзельнікам аб вызначальнай долі расійскага рынку ў структуры нашых экспартных паставак у цэлым. Заклікаў адказна паставіцца да выканання ўзятых на сябе абавязацельстваў”, — гаварылася ў паведамленні.
Падкрэслівалася, што “з улікам валаўтваральнай ролі прамысловасці ў структуры экспарту” асаблівая ўвага на пасяджэнні была ўдзеленая “праблемам падведамасных Мінпраму Беларусі прадпрыемстваў”. “З прадстаўнікамі кіраўніцтва МТЗ, БМЗ, БелАЗа, МАЗа, “Гомсельмаша”, “Амкадора”, “Белкамунмаша” і БАТЭ абмеркавалі стратэгію працы на расійскім рынку, стан дылерскай сеткі і маркетынгавых службаў прадпрыемстваў, выкарыстанне механізмаў крэдытнай падтрымкі і стымулявання продажаў”, — адзначала дыппрадстаўніцтва.
“Выразна прасочваецца рэзкі крэн зніжэння экспартных паставак, — заявіў тады, адкрываючы пасяджэнне, Рагожнік. — Я хачу, каб у разрэзе міністэрстваў і ведамстваў, прадпрыемстваў дэталёва абмеркавалі, што сёння з’яўляецца каменем спатыкнення для павелічэння экспартных паставак у Расійскую Федэрацыю. Ужо сёння відаць, што тое заданне, якое даведзена было, 105,5%, па сутнасці, пад вялікім пытаннем па 2024 годзе. А па 2025 годзе, зыходзячы з тых даных, якія ў разрэзе міністэрстваў і ведамстваў сабраныя, [сітуацыя] выклікае сур’ёзную занепакоенасць”.
У 2024 годзе афіцыйна пастаўленая задача павялічыць экспарт на 7,6% да ўзроўню 2023 года не выкананая, паведаміў 19 лютага Галоўчанка на пасяджэнні ўрада. Паводле яго слоў, аб’ём экспартных паставак вырас на 1 млрд 700 млн долараў (+3,5%).
Па выніках 2024 года аб’ём узаемнага гандлю таварамі і паслугамі паміж Беларуссю і Расіяй “дасягнуў рэкордных паказчыкаў і склаў 57,6 млрд долараў”, заявіла 21 лютага намеснік беларускага міністра эканомікі Алеся Абраменка на пасяджэнні пастаянна дзеючай рабочай групы двух ведамстваў. Паводле яе слоў, зафіксаваны рост на 7,4%.
Прыведзеныя Абраменкі лічбы аказаліся ніжэйшымі за прагноз, які раней даў Лукашэнка. 5 снежня 2024 года ён заявіў, што нягледзячы на “ўсе праблемы і нявырашаныя пытанні”, гандлёвы абарот паміж краінамі па выніках года дасягне 59–60 млрд долараў.
Вайна і звязаныя з гэтым эканамічныя праблемы ў 2025 годзе не знікнуць, “нават калі будуць нармальныя зрухі на фронце”, таму сітуацыя для беларускай эканомікі “будзе няпростая”, заявіў Лукашэнка 26 студзеня на прэс-канферэнцыі ў БДУФК пасля галасавання на мерапрыемстве, названым уладамі “прэзідэнцкімі выбарамі”.
“Вайна вельмі сур’ёзна адбіваецца на рэгіёне, я ўжо не кажу пра Расію, якая выдаткоўвае прыстойныя грошы, — адзначыў ён. — Расія — наш саюзнік, наш асноўны рынак, куды мы пастаўляем прадукцыю. І наш асноўны імпарцёр”.
Паводле яго слоў, Беларусь і РФ — “адзіныя дзве рэспублікі”, якія пасля распаду СССР “не разарвалі свае адносіны, а наадварот прымножылі”.
“Натуральна, мы залежныя адзін ад аднаго, асабліва мы ад Расіі, — прызнаў Лукашэнка. — Расія гатовая купіць у нас усё — ад сельгастэхнікі да мікрасхем. Але мы бачым, што цяпер адбываецца ў Расіі, а таму нам будзе нялёгка”.
Гл. таксама:
Лукашэнка баіцца вяртання на рынак РФ амерыканскіх і еўрапейскіх кампаній
У студзені МАЗ прадаў на рынку РФ усяго чатыры аўтобусы — у 21 раз менш, чым годам раней