Брытанскі медыцынскі часопіс: Медабслугоўванне беларускіх палітвязняў пагаршаецца
9 красавіка, Позірк. Беларускія палітвязні сутыкаюцца з пагаршэннем медыцынскага абслугоўвання ў няволі, паведамляе брытанскі штотыднёвы медыцынскі часопіс The Lancet, які рэцэнзуецца.
Выданне прыводзіць некалькі гісторый былых палітвязняў, якім аказвалася ў зняволенні нездавальняючая меддапамога, а лекары не выяўлялі да яе ніякай цікавасці.
Паводле сведчанняў суразмоўцаў выдання, зняволеныя, асабліва палітычныя, “з цяжкасцю атрымліваюць нават базавую медыцынскую дапамогу ў турмах”.
Выданне спасылаецца на звесткі некамерцыйнай арганізацыі “Лекары за праўду і справядлівасць”, паводле якіх сітуацыя пагоршылася з 2020 года.
Адзін з заснавальнікаў арганізацыі, былы начальнік медыцынскай службы Дэпартамента выканання пакаранняў МУС Беларусі Васіль Завадскі называе сярод прычын нізкага ўзроўню медабслугоўвання гістарычнае нежаданне ўрачоў працаваць у пенітэнцыярных установах, якое апошнія гады ўзмацнілася масавай эміграцыяй медыцынскіх работнікаў праз шырокія грамадскія рэпрэсіі.
Іншым чыннікам абвастрэння праблемы, па меркаванні Завадскага, з’яўляюцца рэпрэсіі да супернікаў улады, якім адміністрацыя турмаў наўмысна стварае яшчэ больш суровыя ўмовы ў параўнанні з астатнімі зняволенымі.
Актывіст адзначыў, што знаходжанне ў штрафных ізалятарах, дзе людзі вымушаныя спаць на дошках або на падлозе ў памяшканнях без ацяплення ў халодны перыяд года часам без пасцельнай бялізны або цёплага адзення, стала звычайнай з’явай для палітычных зняволеных.
Стаматалагічная дапамога аказваецца неадэкватна ў месцах зняволення, адзначае выданне. Экс-палітвязні паведамлялі, што чакалі прыёму лекара каля трох месяцаў, ім вырывалі зубы замест таго, каб іх лячыць.
Адным з фактараў, якія негатыўна ўплываюць на якасць медыцынскай дапамогі ў няволі, названа падпарадкаванне турэмных медыцынскіх падраздзяленняў не Міністэрству аховы здароўя, а Міністэрству ўнутраных спраў.
“Гэта ізалюе турэмную медыцыну ад шырэйшай грамадзянскай сістэмы аховы здароўя, абцяжарваючы нагляд, абмяжоўваючы здольнасць медыцынскага персаналу падтрымліваць прафесійныя веды і навыкі і перашкаджаючы ўкараненню сучасных медыцынскіх практык. <…> У медыцынскіх работнікаў вельмі мала магчымасцяў супрацьстаяць такому ціску… Аплата працы медыцынскага работніка, перспектывы кар’ернага росту і нават аб’ём працы залежаць ад кіраўніцтва папраўчай установы”, — сказаў Завадскі.
The Lancet не выключае, што смерці некаторых палітвязняў не атрымалася прадухіліць менавіта з прычыны несвоечасовай ці неадэкватнай медыцынскай дапамогі.
20 лютага 2024 года ў Мінскай раённай бальніцы на 64-м годзе жыцця памёр палітвязень Ігар Леднік, які быў інвалідам другой групы, меў праблемы з сэрцам. Адбываў пакаранне ў выглядзе трох гадоў пазбаўлення волі паводле арт. 367 КК (паклёп у дачыненні да прэзідэнта).
У маі 2023 года ў папраўчай калоніі № 3 у пасёлку Віцьба (Віцебскі раён) памёр блогер з інваліднасцю II групы Мікалай Клімовіч, асуджаны на адзін год пазбаўлення волі паводле арт. 368 КК.
Усяго ў 2022–2024 гадах у беларускіх месцах несвабоды памерла сама меней сем палітычных зняволеных. Апроч згаданых гэта Вадзім Храсько, Вітольд Ашурак, Алесь Пушкін, Аляксандр Кулініч і Дзмітрый Шлетгаўэр.
Пааводле даных праваабарончага цэнтра “Вясна”, па стане на 7 красавіка 2025 года мінімум 203 палітвязня знаходзяцца за кратамі “ў асаблівай рызыцы”, не менш за 76 маюць “цяжкі стан фізічнага здароўя”. У “асаблівай рызыцы” таксама знаходзіцца сем палітвязняў з інваліднасцю, 30 пажылых людзей (старэйшыя за 60 гадоў) і 10 чалавек з ментальнымі расстройствамі.
Адзначаецца, што ў групу рызыкі аднесены палітвязні, якія маюць праблемы са здароўем, непаўналетнія на момант здзяйснення дзеянняў, якія ставяцца ім у віну, шматдзетныя і іншыя людзі ў цяжкіх сямейных абставінах, а таксама тыя, хто знаходзіцца на прымусовым псіхіятрычным лячэнні ў закрытых установах. Акрамя таго, да гэтай катэгорыі аднесены палітвязні ў інфармацыйнай блакадзе (інкамунікада) і пакінутыя за кратамі пасля заканчэння тэрміну зняволення.
Паводле праваабарончага цэнтра “Вясна”, на 9 красавіка палітвязнямі прызнана 1.202 чалавекі.