На фоне рэпрэсій у Беларусі МЗС заявіў, што недапушчальна выкарыстоўваць тэму правоў чалавека для палітычнага ціску

11 снежня, Позірк. Пра недапушчальнасць “выбіральнасці, падвойных стандартаў і інструменталізацыі тэмы правоў чалавека для ўчынення палітычнага ціску, дыскрымінацыі суверэнных дзяржаў і ўмяшання ў іх унутраныя справы” заявіла Міністэрства замежных спраў Беларусі.

У заяве да Дня правоў чалавека (10 снежня) знешнепалітычнае ведамства сцвярджае, што Беларусь “адказна і паслядоўна выконвае свае абавязацельствы ў гэтай сферы, кіруючыся нацыянальнымі інтарэсамі і агульнапрызнанымі нормамі міжнароднага права”.

“Наша краіна адданая далейшаму ўмацаванню гэтага важнага парадку дня, — заяўляе МЗС. — Мы перакананыя, што не існуе і не можа існаваць манаполіі якой-небудзь дзяржавы або групы краін на трактоўку правоў чалавека. Усе дзяржавы маюць роўныя абавязальніцтвы ў межах падпісаных імі міжнародных дамоваў, уключаючы Міжнародны пакт аб грамадзянскіх і палітычных правах і Міжнародны пакт аб эканамічных, сацыяльных і культурных правах”.

Ведамства падкрэсліла, што Беларусь “адкрытая для раўнапраўнага і ўзаемапаважлівага міжнароднага дыялогу, скіраванага на рэальнае паляпшэнне становішча правоў чалавека ў кожнай краіне, з улікам нацыянальных, гістарычных і культурных асаблівасцяў”.

На думку МЗС, “сапраўднага прагрэсу ў заахвочванні і абароне правоў кожнага” можна дамагчыся “толькі праз супрацу, а не праз канфрантацыю”.

Варта адзначыць, што праваабаронцы і эксперты ААН неаднаразова ўказвалі на масавыя парушэнні правоў чалавека ў Беларусі.

На 11 снежня ў Беларусі 1.227 чалавек, якіх шэраг праваабарончых арганізацый прызнае палітвязнямі. Рэальная колькасць людзей, якія зазналі рэпрэсіі ў той ці іншай форме, значна большая. Паводле даных праваабарончага цэнтра “Вясна”, ад пачатку прэзідэнцкай кампаніі 2020 года палітвязнямі было прызнана 4.288 чалавек.

Урад Беларусі “здзейсніў шырокамаштабныя парушэнні правоў чалавека ў дачыненні да грамадзянскага насельніцтва”, канстатавалася ў першым дакладзе створанай у красавіку 2024 года Групы незалежных экспертаў ААН па становішчы ў галіне правоў чалавека ў Беларусі.

Згодна з паведамленнем, апублікаваным 14 лютага 2025 года на сайце Савета ААН па правах чалавека (СПЧ), гэтыя парушэнні, на думку групы, з’яўляюцца “часткай жорсткіх намаганняў па падаўленні любой апазіцыі праўленню прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі”. Пры гэтым “некаторыя з гэтых парушэнняў прыраўноўваюцца да злачынстваў супраць чалавечнасці”.

Адзначалася, што парушэнні адбываліся “ў кантэксце больш шырокіх намаганняў”, скіраваных на захаванне ўлады Лукашэнкі.

Сярод “найбольш абуральных” парушэнняў, зафіксаваных групай экспертаў, названыя адвольныя арышты і затрыманні з палітычных матываў, што “стала неад’емнай часткай тактыкі” беларускіх уладаў.

У дакладзе адзначалася, што мужчыны і жанчыны, якія знаходзяцца пад вартай, рэгулярна зазнаюць катаванні і жорсткае абыходжанне, “уключаючы збіццё, электрашок і пагрозы аб згвалтаванні не толькі зняволеных, але і іх партнёраў”. Як сцвярджалася, супрацоўнікі праваахоўных органаў праяўлялі відавочную жорсткасць у дачыненні да прадстаўнікоў ЛГБТіК+, ужываючы фізічны гвалт і выказванні, якія прыніжаюць чалавечую годнасць.

Згодна з дакладам, парушэнні мелі масавы, сістэматычны характар ​​і былі скіраваныя супраць грамадзянскіх асоб, што выступаюць з крытыкай урада. На думку групы экспертаў, маюцца разумныя падставы меркаваць, што “некаторыя парушэнні прыраўноўваюцца да злачынстваў супраць чалавечнасці ў форме зняволення ў турму і пераследу з палітычных матываў”.

Адзначалася, што ў калоніях людзі зазнаюць “асаблівае дыскрымінацыйнае абыходжанне, скіраванае на іх пакаранне”, якое “ў цэлым служыць мэтай падаўлення палітычнага супраціву”. Канстатавалася, што многія з іх “былі арыштаваныя неаднаразова, у тым ліку адразу пасля першага вызвалення”.

Група экспертаў падкрэсліла, што ў выніку змены законаў аб “экстрэмізме”, пераследу адвакатаў і фактычнага пераходу адвакацкай калегіі пад кантроль Міністэрства юстыцыі, улады “стварылі сістэму, якая сістэматычна парушае правы грамадзян Беларусі на справядлівае судовае разбіральніцтва”.

8 снежня група незалежных экспертаў ААН па правах чалавека выступіла з заявай, у якой асудзіла “нядаўнюю дэпартацыю ў Літву вызваленых з турмы беларускіх зняволеных, у тым ліку апазіцыйных палітыкаў, работнікаў СМІ і прафсаюзных дзеячаў”.