Еўрапарламент асудзіў гібрыдную вайну Беларусі супраць Літвы і заклікаў да новых санкцый супраць рэжыму Лукашэнкі

18 снежня, Позірк. Еўрапейскі парламент (ЕП) “самым рашучым чынам“ асуджае “акты гібрыднай вайны з боку Беларусі супраць Літвы і, такім чынам, супраць ЕС, якія паўтараюцца, ўзмацняюцца і становяцца ўсё больш частымі, у тым ліку неаднаразовае ўварванне метэаралагічных шароў ў паветраную прастору ЕС, а таксама акты эканамічнага прымусу і ваенныя правакацыі“ з боку Беларусі.

Такія фармулёўкі ўтрымліваюцца ў прынятай 18 снежня на сесіі ЕП у Страсбургу рэзалюцыі “Няспынныя беларускія гібрыдныя атакі супраць Літвы“. За прыняцце дакумента прагаласавала 438 еўрадэпутатаў, супраць — 47, устрымалася — 48.

ЕП падкрэсліў, што пералічаныя дзеянні “не з’яўляюцца адзінкавымі інцыдэнтамі, а з’яўляюцца часткай відавочнай тэндэнцыі да эскалацыі, наўмысных, варожых і агрэсіўных паводзінаў, якія <…> ставіць пад пагрозу жыцці людзей, тым самым ствараючы значную пагрозу для грамадзян ЕС, а таксама для міру і бяспекі ў Еўропе“.

Поўны тэкст рэзалюцыі з улікам прынятых падчас галасавання паправак будзе апублікаваны пазней.

У яе праекце ЕП “выказвае поўную салідарнасць з Літвой і ўсімі іншымі дзяржавамі — членамі ЕС, пацярпелымі ад беларускіх актаў гібрыднай вайны і прымусу; падкрэслівае, што любыя напады, запалохванні або парушэнні ў дачыненні да дзяржавы-члена ўяўляюць пагрозу для ЕС агулам і патрабуюць рашучага, суразмернага, адзінага і рашучага адказу з боку ЕС, асабліва ў святле далучэння Беларусі да незаконнай і несправакаванай ваеннай агрэсіі Расіі і яе падтрымкі“.

Еўрадэпутаты асудзілі “меры, прынятыя рэжымам Лукашэнкі супраць Літвы, уключаючы крадзеж грузавых аўтамабіляў, якія накіроўваліся ў краіну, і пагрозу іх канфіскацыі, што ўяўляе сабой наўмысны акт прымусу, накіраваны на дэстабілізацыю законнага трансгранічнага гандлю і аказанне ціску на дзяржаву — члена ЕС”. Яны падкрэслілі, што гэтыя дзеянні “таксама з’яўляюцца часткай больш шырокага комплексу мер гібрыднай вайны з боку Беларусі, які ўключае ў сябе інструменталізацыю міграцыі, дэзінфармацыйныя кампаніі і эканамічны ціск, якія скіраваныя на падрыў рэгіянальнай стабільнасці, функцыянавання знешняй мяжы ЕС і пазіцыі ЕС па ізаляцыі Беларусі на міжнародных пляцоўках“.

ЕП настойліва заклікаў Беларусь “неадкладна спыніць усе варожыя дзеянні супраць Літвы, уключаючы ўварванне ў паветраную прастору з выкарыстаннем паветраных шароў і беспілотных лятальных апаратаў; дзеянні, накіраваныя супраць крытычна важнай інфраструктуры; акты эканамічнага прымусу, а таксама арганізаваныя аперацыі па вярбоўцы злачынцаў і выведнікаў“.

Дэпутаты заклікаюць Беларусь “неадкладна і безумоўна вызваліць усе літоўскія і іншыя грузавыя транспартныя сродкі ЕЗ, іх кіроўцаў і грузы, якія былі незаконна затрыманыя на тэрыторыі Беларусі, і выплаціць кампенсацыю за фінансавую шкоду, прычыненую сваімі незаконнымі дзеяннямі“.

Еўрапарламент чакае ад ЕС “скаардынаванай і рашучай рэакцыі з мэтай стрымлівання любых далейшых правакацый і эканамічнага ціску з боку рэжыму Лукашэнкі“, а таксама заклікае Еўракамісію, Савет ЕС і дзяржавы-члены “адказаць узмоцненымі абмежавальнымі ахоўнымі мерамі <…> і скаардынаванымі дзеяннямі на ўзроўні ЕС з мэтай стрымлівання далейшых правакацый“.

Еўрадэпутаты віталі прыняцце Рэгламенту Савета (ЕС) 2025/2041, які “абнаўляе і ўзмацняе існуючы рэжым санкцый ЕС у дачыненні да Беларусі“, і заклікалі савет разгледзець дадатковыя сектаральныя абмежавальныя меры.

У прыватнасці, яны віталі “рашэнне савета ўвесці новы крытэр для ўключэння ў спіс фізічных асоб, арганізацый і органаў, якія здабываюць выгаду з дзеянняў або палітыкі, якія прыпісваюцца Беларусі, падрываюць або пагражаюць дэмакратыі, вяршэнства права, стабільнасці або бяспекі ў ЕС і яго дзяржавах-членах, удзельнічаюць у іх або садзейнічаюць ім“.

Яны асобна віталі той факт, што новы крытэр “ахоплівае таксама дзеянні, накіраваныя на ўмяшанне ў працу, пашкоджанне або знішчэнне крытычна важнай інфраструктуры, а таксама шырокамаштабныя або сістэматычныя дзеянні, якія прыводзяць да парушэння працы такой інфраструктуры“.

9 снежня ўрад Літвы абвесціў экстрэмальную сітуацыю дзяржаўнага ўзроўню з-за “гібрыднай атакі Беларусі“. Рашэнне было прынята “ў сувязі з працягам пагрозы нацыянальнай бяспецы дзяржавы і небяспекай для жыцця і здароўя людзей, а таксама для маёмасці і (або) навакольнага асяроддзя, якая ствараецца тым, што на тэрыторыю Літвы з Беларусі запускаюцца паветраныя шары, якія перавозяць кантрабанду“.

Урад балтыйскай краіны нагадаў, што праз пагрозу, якую ствараюць для грамадзянскай авіяцыі паветраныя шары з кантрабандай, Вільнюскі аэрапорт з кастрычніка быў зачынены агулам больш за 60 гадзін. Праблема закранула больш за 350 рэйсаў і каля 51 тыс. пасажыраў.

Пазней у гэты ж дзень Аляксандр Лукашэнка на пасяджэнні Савета бяспекі Беларусі заклікаў Літву да перамоваў па праблеме як паветраных шароў, так і літоўскіх грузавікоў, якія захраслі ў Беларусі.

Паводле інфармацыі дзяржСМІ, ён абвясціў “пункты, якія цікавяць беларускі бок“ на патэнцыйных перамовах з Літвой: “Вярніце нам 17 або 20 аўтамабіляў, якія вы скралі. Пажарныя аўтамабілі, якія пастаўлялі ў Зімбабве. Нармалізуйце працу нашага санаторыя, дзе мы лячылі чарнобыльскіх дзяцей. Яны ў дзяцей адабралі фактычна санаторый. І вярніце нам грошы за тое, што мы там будавалі порт”.

Паводле слоў намесніка кіраўніка Мытнага дэпартамента Літвы Давіле Краўлайдэне, на 9 снежня Мінск утрымліваў 91 грузавік і 49 прычэпаў, якія належаць Нацыянальнай асацыяцыі аўтаперавозчыкаў Linava, а таксама 28 грузавікоў і 17 прычэпаў, не звязаных з асацыяцыяй. Разам з тым асацыяцыя публічна сцвярджала, што ў Беларусі застаецца каля 4 тыс. транспартных сродкаў, сярод якіх 1,25 тыс. грузавікоў.