Смерць грамадзяніна Літвы сведчыць пра парушэнне Беларуссю Венскай канвенцыі — Латушка
13 сакавіка, Позірк. Дзеянні афіцыйнага Мінска, які не праінфармаваў належным чынам консульскіх работнікаў Літвы аб затрыманні грамадзяніна іх краіны, стане яго здароўя і не даў магчымасці наведаць затрыманага і аказаць яму неабходную консульскую дапамогу з’яўляюцца грубым парушэннем Венскай канвенцыі аб консульскіх зносінах, заявіў намеснік кіраўніка Аб’яднанага пераходнага кабінета (АПК) , кіраўнік Народнага антыкрызіснага ўпраўлення (НАУ) Павел Латушка.
“Шэраг знешнепалітычных ведамстваў замежных дзяржаў нагадвае, што наведванне Беларусі ў сённяшніх абставінах для замежных грамадзян звязана з сур’ёзнымі рызыкамі. Мы, на жаль, вымушаныя пагадзіцца з такой пазіцыяй і рэкамендацыямі для замежных грамадзян”, — сказаў палітык.
Пра смерць у адным з беларускіх СІЗА затрыманага 31 снежня 2023 года грамадзяніна Літвы стала вядома 12 сакавіка, калі МЗС балтыйскай краіны паведаміла аб уручэнні ноты часоваму паверанаму ў справах Беларусі ў Літве, у якой быў заяўлены “рашучы пратэст” у сувязі з тым, што адбылося.
Літоўскі бок не выключае, што смерць магла наступіць з-за таго, што затрыманы мог знаходзіцца ў няволі “без неабходнай медыцынскай дапамогі”.
У дакуменце зазначаецца, што консульскія работнікі Літвы “не былі належным чынам праінфармаваны аб затрыманні”, а таксама “яго падставах, стане здароўя грамадзяніна”. У сувязі з гэтым у дыпламатаў не было магчымасці наведаць суайчынніка і прадаставіць яму неабходную консульскую дапамогу.
“Такімі дзеяннямі Рэспубліка Беларусь груба парушыла Венскую канвенцыю аб консульскіх зносінах”, — падкрэсліваецца ў ноце.
Вільнюс запатрабаваў ад Мінска “неадкладна афіцыйна інфармаваць МЗС” аб падставах затрымання грамадзяніна Літвы, яго стане на момант затрымання і ўсіх звязаных з гэтым абставінах.
Акрамя гэтага беларускія ўлады павінны “пацвердзіць факт смерці названага грамадзяніна, указаць час і месца смерці, абставіны і прычыны”.
МЗС адзначае, што апошнім часам “актывізаваліся варожыя і правакацыйныя дзеянні” ўладаў суседняй дзяржавы ў дачыненні да грамадзян Літвы, якія ўжо знаходзяцца або часова прыбылі ў Беларусь: “Грамадзяне Літвы незаконна затрымліваюцца, ім прад’яўляюцца сфабрыкаваныя абвінавачанні”.
Ведамства “настойліва рэкамендуе” літоўскім грамадзянам “не ехаць у Беларусь, а тым, хто зараз знаходзіцца ў краіне, неадкладна пакінуць краіну”.
Амбасадар Літвы па асобых даручэннях у Беларусі Аста Андрыяўскене паведаміла, што дыпмісія атрымала інфармацыю аб затрыманні свайго грамадзяніна ў студзені, пасля чаго дыпламаты “адразу ж запыталі сустрэчу” з затрыманым.
“Мы шмат разоў пісалі, прасілі, звярталіся наконт сустрэчы. Паколькі нам яе не падалі, мы напісалі яшчэ адну ноту, — адзначыла яна. — У якасці адказу на ноту беларускія ведамствы паведамілі, што арганізаваць сустрэчу немагчыма, паколькі грамадзянін Літвы памёр”.
Андрыяўскене ўдакладніла, што паводле інфармацыі, прадстаўленай беларускім МЗС, мужчына памёр 9 сакавіка.
10 студзеня Дзяржаўны мытны камітэт Беларусі паведаміў аб “спыненні <…> спробы перамяшчэння 98 баявых патронаў з Літвы”. Заяўлялася, што літоўскі грамадзянін спрабаваў правезці боепрыпасы ў легкавым аўтамабілі Mercedes-Benz праз пункт пропуску “Беняконі”. Пры аглядзе транспарту ў кішэні задніх дзвярэй аўто былі знойдзены дзве ўпакоўкі з патронамі.
Паводле заключэння Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз па Гродзенскай вобласці, “прадметы выраблены завадскім спосабам, з’яўляюцца пісталетнымі патронамі (9х18ПМ) — боепрыпасамі да ручной стралковай наразной агнястрэльнай зброі калібра 9 мм і падобным канструкцыям”. Удакладнялася, што патроны прыдатныя для стральбы.
У дачыненні да грамадзяніна Літвы распачалі крымінальную справу па ч. 1 арт. 3331 Крымінальнага кодэкса (незаконнае перамяшчэнне праз мытную граніцу Еўразійскага эканамічнага саюза або дзяржаўную граніцу Рэспублікі Беларусь <…> боепрыпасаў, выбуховых рэчываў, выбуховых прыстасаванняў, зброі масавага паражэння або сродкаў яго дастаўкі, а таксама іншых відаў узбраення і ваеннай тэхнікі). Яму пагражала да сямі гадоў пазбаўлення волі.
12 студзеня МЗС Літвы паведаміла, што супрацоўнікам амбасады ў Беларусі паведамілі аб затрыманні грамадзяніна краіны, высвятляюць абставіны інцыдэнту і імкнуцца сустрэцца з суайчыннікам.
З 15 красавіка 2022 года для грамадзян Літвы дзейнічае бязвізавы рэжым для наведвання Беларусі. Паводле звестак беларускіх уладаў, з гэтай даты на беларускую тэрыторыю ўехала больш за 520 тыс. грамадзян Літвы (з пачатку гэтага года — 26.634).