Юрыст “Вясны”: Колькасць вызваленых палітвязняў не дае падстаў для аптымізму
5 ліпеня, Позірк. Праваабаронцы вітаюць той факт, што на волі апынуліся “людзі, вырваныя з сем’яў, якія прайшлі жорсткія выпрабаванні і зазналі забароненае абыходжанне”, такім чынам юрыст цэнтра “Вясна” Павел Сапелка пракаментаваў датэрміновае вызваленне шэрагу палітвязняў.
Разам з тым, паводле яго слоў, колькасць вызваленых “не дае падстаў для аптымізму”, асабліва, калі гэта “выявіцца разавай акцыяй, звязанай са святкаваннем уладамі так званага Дня незалежнасці”.
“Нягледзячы на пазітыўны характар самой падзеі, яна не сведчыць пра сур’ёзныя або стратэгічныя змены ў сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі”, — падкрэсліў праваабаронца.
Для пачатку “сапраўднага працэсу ўсталявання грамадзянскай згоды”, перакананы юрыст “Вясны”, неабходна “як мінімум спыненне палітычна матываваных рэпрэсій, асабліва крымінальнага пераследу іншадумцаў і апанентаў рэжыму, а таксама шырокі і хуткі працэс вызвалення палітвязняў з выкарыстаннем усіх наяўных крымінальна-прававых інструментаў”.
Паводле слоў Сапелкі, у часткі вызваленых сапраўды маюцца цяжкія захворванні, выхад на свабоду іншых “можа быць наўпрост не звязаны з гуманітарнымі меркаваннямі”. “З гэтага можна зрабіць цвёрдую выснову пра тое, што менавіта адвакацыйныя намаганні праваабарончай і дэмакратычнай палітычнай супольнасці даюць свае вынікі — вядома, не таго маштабу, які чакаецца”, — канстатаваў ён.
“Вясна” звярнула ўвагу, што вызваленне шэрагу палітвязняў супала з падпісаннем і публікацыяй закона аб амністыі, аднак не магло быць ажыццёўлена ў адпаведнасці з ім. Дакумент выключае вызваленне тых, хто асуджаны паводле асобных артыкулаў (у пераліку практычна ўсе яны — “экстрэмісцкія”) і тых, хто ўнесены ў пералік асоб, датычных да “экстрэмісцкай дзейнасці”, патлумачылі праваабаронцы.
З 2020 года, падкрэсліла “Вясна”, гэта не першы выпадак вызвалення асуджаных з палітычных матываў раней за тэрмін на падставе памілавання або амністыі. За чатыры гады масавых рэпрэсій, паводле інфармацыі праваабаронцаў, у Беларусі памілавана 29 палітвязняў.
Прашэнне аб памілаванні, асабліва ў 2021–2022 гады, “было масавым элементам ціску на палітвязняў”, “некаторых з іх, паводле сведчанняў былых зняволеных, прымушалі пісаць хадайніцтва на імя Лукашэнкі”.
На гэты момант “Вясне” вядома пра 18 датэрмінова вызваленых палітвязняў (жанчын — 4, мужчын — 14).
2 ліпеня Аляксандр Лукашэнка анансаваў вызваленне цяжкахворых апанентаў улады. У той жа дзень ён падпісаў закон аб амністыі з нагоды 80-годдзя вызвалення Беларусі, які аднак, паводле зместу, не распаўсюджваецца на асоб з “экстрэмісцкіх спісаў”.
Генеральны сакратар ААН Антоніу Гутэрыш на сустрэчы з Аляксандрам Лукашэнкам 4 ліпеня ў Астане (Казахстан) выказаў пажаданне, каб амністыя, у выніку якой было вызвалена некалькі палітвязняў, стала “крокам да поўнай павагі правоў чалавека і асноўных свабод у Беларусі”. Ён выказаў занепакоенасць сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі, паведаміла ААН.