“Пашпарт новай Беларусі” будуць друкаваць у Вільнюсе, прыём заяў ад грамадзян запланаваны з 26 студзеня
14 студзеня, Позірк. Друк “пашпарта новай Беларусі” будзе ажыццяўляцца ў Беларускім пашпартным цэнтры ў Вільнюсе (Літва), “разглядаецца магчымасць стварэння аналагічных цэнтраў у Польшчы і, магчыма, ва Украіне”, паведаміў парталу “Зеркало” кіраўнік праекта Марус Гудэлайціс.
Прымаць заявы на выраб і выдачу пашпарта плануецца пачаць 26 студзеня падчас форуму “Беларусы годныя лепшага”, адзначыў ён.
Паводле Гудэлайціса, тэхнічна дакумент “адпавядае ўсім міжнародным стандартам”, а пры яго распрацоўцы праводзіліся кансультацыі “са спецыялістамі еўрапейскіх структур і Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі”.
“З ліпеня вялася праца над стварэннем Беларускага пашпартнага цэнтра ў Вільнюсе. Усталявана неабходнае абсталяванне для друку, наладжана сістэма збору біяметрыі, верыфікацыі даных. Мы надрукавалі ўзоры для рассылкі ўрадам і дадавання ў міжнародныя базы тревел-дакументаў”, — падкрэсліў кіраўнік праекта.
Згаданы цэнтр, дадаў ён, будзе гарантаваць захаванне звестак заяўнікаў, доступ да гэтай інфармацыі “строга абмежаваны, і ніхто (у тым ліку прадстаўнікі рэжыму), не зможа даведацца, ёсць у чалавека гэты дакумент ці няма”.
“Мы ўжо прайшлі некалькі праверак бяспекі і плануем паўнавартасны аўдыт бяспекі з удзелам арганізацый, якія на гэтым спецыялізуюцца”, — паведаміў Гудэлайціс.
Будучы статус пашпарта, паводле яго слоў, “падлягае абмеркаванню”, падарожнічаць з такім пашпартам “будзе немагчыма да ўключэння яго ў базы тревел-дакументаў”, тэрміны выдачы дакумента “залежаць ад колькасці заявак”.
3 жніўня 2024 года на канферэнцыі “Новая Беларусь” у Вільнюсе дэмакратычны лідар Святлана Ціханоўская прадставіла Гудэлайціса ў якасці дырэктара праекта “пашпарта новай Беларусі” і паведаміла, што праект “зрушыўся з месца”.
7 чэрвеня былы намеснік кіраўніка Аб’яднанага пераходнага кабінета (АПК) Валерый Кавалеўскі (сышоў у адстаўку 26 чэрвеня 2024 года) заявіў, што праца над праектам працягваецца, але кожны крок не выносіцца ў публічную прастору з меркаванняў бяспекі і для прадухілення магчымых правакацый. Паводле яго слоў, “далёка не кожны крок паспяховы”, але АПК “удасканальвае падыходы” да прызнанння дакумента.
Адной з праблем на шляху рэалізацыі праекта Кавалеўскі назваў адсутнасць “органа выдачы” пашпарта, без гэтага немагчыма надрукаваць узоры.
Орган выдачы, у сваю чаргу, не можа працаваць без ключавых кадраў, з пошукам якіх, паводле сцвярджэння намесніка кіраўніка АПК, ёсць цяжкасці: “Людзі адмаўляюцца, бо разумеюць: публічная праца ў такім праекце — гэта рэпрэсіі з боку рэжыму ў дачыненні да спецыяліста і яго сваякоў”.
“На жаль, мы трапляем у заганнае кола: пакуль не знойдзем людзей — не будзе органа выдачы. Пакуль не будзе органа выдачы — не будзе ўзораў. Пакуль не будзе ўзораў — не будзе пачынацца размова ад прызнанні”, — сказаў Кавалеўскі.
Аб праекце “пашпарта новай Беларусі” стала вядома ў лютым 2023 года.
У сакавіку 2024 года АПК паведаміў аб завяршэнні стварэння “пашпартнага цэнтра” і фарміравання “каманды прафесіяналаў”, якая будзе займацца праектам.
Тады ж было заяўлена пра затрымку прыбыцця “спецыяльных матэрыялаў” для вырабу першых 500 узораў дакумента.
28 траўня Беларускі расследвальніцкі цэнтр апублікаваў даследаванне “Пашпарт новай Беларусі” і стары “кашалёк” Лукашэнкі. Як кампанія — распрацоўшчык дакумента звязана з Віктарам Шаўцовым”. Журналісты БРЦ сцвярджалі, што літоўскае прадпрыемства Garsų Pasaulis звязанае з блізкім да Лукашэнкі бізнесменам, а Геральдычную раду ўзначальвае былы супрацоўнік беларускага МУС.
29 траўня Кавалеўскі заявіў, што “кожны падрадчык і партнёр праекта “пашпарта новай Беларусі” пройдзе праверку”. Пазней ён паведаміў, што праверкай займаецца Дэпартамент дзяржбяспекі Літвы.