Праваабаронца: Абмежаванне доступу да публічнай інфармацыі — імітацыя вяртання да нацыянальнай згоды

2 красавіка, Позірк. Скарачэнне вядомай колькасці крымінальных і адміністрацыйных асуджэнняў, якое назіраецца ў Беларусі апошнім часам, — гэта “не прыкмета адлігі”, а “вынік адсутнасці інфармацыі”, заявіў юрыст і праваабаронца цэнтра “Вясна” Павел Сапелка.

На яго думку, якую прыводзіць spring96.org, мэта такога “актыўнага замарожвання інфармацыйнага поля” відавочная, гэта “імітацыя вяртання да становішча нацыянальнай згоды”, спроба ўвесці ў зман вонкавую аўдыторыю.

“Рэжым дагэтуль праводзіў супярэчлівую інфармацыйную палітыку: адначасова нагнятаў атмасферу страху і прывіваў пачуццё безабароннасці ўсім тым, каго з прыкмет існных, узмоцненых і дададзеных у 2021–2024 гадах складаў злачынстваў можна было пусціць праз канвеер крымінальнага пераследу, і адначасова хаваў дакладную статыстыку рэпрэсій і рабіў палітычныя суды дэ-факта закрытымі”, — адзначыў Сапелка.

Ад пачатку 2025 года, канстатаваў ён, пачалі распаўсюджвацца “ілжывыя чаканні паслаблення рэпрэсій”. Гэта, лічыць праваабаронца, было звязана з “новым цыклам тэрміну паўнамоцтваў, прысабечаных Аляксандрам Лукашэнкам па выніках фальшывых выбараў”.

Адначасова, паводле слоў Сапелкі, “улады сталі старанна скарачаць і без таго нестабільныя і няпоўныя крыніцы інфармацыі пра крымінальныя і адміністрацыйныя рэпрэсіі”. “Спачатку быў кардынальна абмежаваны доступ да базы судовых пастаноў, а з 5 сакавіка 2025 года — доступ да анлайн-раскладу судоў, які часткова папаўняў недахоп афіцыйнай статыстыкі”, — адзначыў ён.

“Пералік асоб, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці з нейкай прычыны так і не стаў поўным пералікам асуджаных з палітычных матываў: нечаму ўлады дагэтуль не ўнеслі туды не менш за паўтары тысячы чалавек, асуджаных у розны час за здзяйсненне “экстрэмісцкіх злачынстваў”, адпаведна гэтая крыніца па-ранейшаму ненадзейная (з 6.600 вядомых праваабаронцам асуджаных у пералік трапілі 5.073 чалавекі)”, — дадаў юрыст “Вясны”.

Пры гэтым, звярнуў увагу праваабаронца, “улады крыміналізавалі любыя кантакты з праваабаронцамі, навесіўшы на вядучыя праваабарончыя арганізацыі і актывістаў, якія вядуць улік рэпрэсій, ярлык “экстрэмісцкіх фарміраванняў”.

30 сакавіка “Позірк” паведамляў, што амаль месяц на партале электроннага судаводства (частка сайта Вярхоўнага суда) не публікуецца расклад пасяджэнняў. Адпаведная старонка рэагуе на запыты папярэджаннем: “Сэрвіс часова недаступны. Праводзяцца рэгламентныя работы”. Тэрмін заканчэння “рэгламентных работ” не пазначаны.

Расклад судовых пасяджэнняў інтэрнэт-карыстальнікі не могуць пабачыць як на тэрыторыі Беларусі, так і з-за мяжы.

Паводле звестак праваабаронцаў, 4 сакавіка такая інфармацыя яшчэ была даступная.

Сэрвіс электроннага судаводства акумулюе расклад пасяджэнняў усіх судовых інстанцый Беларусі. У графіку працэсаў пазначаюцца прозвішчы абвінавачаных і інкрымінаваныя ім артыкулы Крымінальнага кодэкса.

Раней з дапамогай гэтай паслугі праваабаронцы і СМІ маглі фіксаваць факты палітычных рэпрэсій.

Яшчэ раней блізкія да сілавых структур тэлеграм-каналы перасталі публікаваць відэазапісы з затрыманымі з палітычных матываў.

Такім чынам, як лічаць праваабаронцы, згаданыя абставіны з’яўляюцца спробай пераканаць міжнародную супольнасць у тым, што палітычныя рэпрэсіі ў краіне скончыліся і, адпаведна, падстаў для захавання ці ўвядзення новых санкцый няма.