Новы прэс-сакратар МЗС папракнуў “прыбалтыйскіх суседзяў” у непаслядоўнасці ў сферы энергетыкі
2 красавіка, Пазірк. “Чарговым прыкладам непаслядоўнай і недальнабачнай палітыкі <…> прыбалтыйскіх суседзяў” назваў планы Латвіі па будаўніцтве АЭС пры патэнцыйнай супрацы з Літвой і Эстоніяй новы прэс-сакратар Міністэрства замежных спраў Беларусі Руслан Варанкоў (публічна пачаў выконваць абавязкі 2 красавіка).
“Мы ж добра памятаем, як зусім нядаўна, у 2009 годзе быў спынены другі і апошні блок Ігналінскай АЭС у Літве — на падставе рашэння, прынятага ва ўгоду ЕС і пад яго ціскам, — гаворыцца ў каментарыі на сайце знешнепалітычнага ведамства. — Між іншым, разліковы кошт работ па закрыцці станцыі перавысіць 3 мільярды еўра”.
“Здаецца, яшчэ ўчора ўся Еўропа салідарна была гатовая вывесці з эксплуатацыі атамныя электрастанцыі і не будаваць новых рэактараў. Разлічвалі пражыць на энергіі ветру і танным амерыканскім сланцавым газе. Але рэальнасць выявілася больш суровай. Энергіі ветра недастаткова для забеспячэння базавых патрэбаў, а за сланцавы газ амерыканцы недвухсэнсоўна прапанавалі Еўропе заключыць кабальны гандлёвы дагавор. Ды і газ з-за акіяна выявіўся зусім не танным з улікам транспартавання ў звадкаваным выглядзе праз акіян і рэгазіфікацыі”, — сцвярджае дыпламат.
Пры гэтым ён папракнуў Вільнюс ў “гібрыднай вайне” супраць Беларусі, якую той нібыта вядзе ў сувязі з уводам у эксплуатацыю Беларускай АЭС.
“І на гэтым фоне, як бачым, у тых жа краінах Прыбалтыкі актыўна вядуцца размовы пра тое, што атамная энергетыка эканамічна мэтазгодная і экалагічна бяспечная. А мы ж прапаноўвалі ім у энергазабеспячэнні свае паслугі, не адключалі іх ад БРЭЛЛа (электрычнае кольца, якое злучала энергасістэмы краін Балтыі з энергасістэмамі Беларусі і Расіі да 8 лютага 2025 года. — “Позірк”.), прапаноўвалі сумесна пабудаваць АЭС у Беларусі, эксплуатаваць яе і карыстацца таннай электраэнергіяй”, — заявіў Варанкоў.
Аднак, паводле яго сцвярджэння, “прыбалтыйскія палітыканы пабачылі ў гэтым пагрозу для сваіх краін”.
“Цяпер жа яны будуць пераконваць сваіх падаткаплацельшчыкаў у тым, што танней за мільярды еўра будаваць і абслугоўваць маламагутныя станцыі ў сябе, мець праблемы са спажываннем усяго выпрацоўваемага аб’ёму электраэнергіі, — заявіў прадстаўнік МЗС. — Яе кошт пры такім раскладзе не будзе нізкім, нават пры ўмове раздачы на прыбалтыйскія рэспублікі, бо там ужо даўно няма буйных спажыўцоў у выглядзе сталеплавільных, ліцейных вытворчасцей або цэментных заводаў. То бок гэтыя выдаткі ў любым выпадку праз тарыфы, падаткі зноў лягуць на шараговых грамадзян, бедных і гэтак далей”.
У любым выпадку, працягнуў прэс-сакратар, Мінск разлічвае, што “латвійскі бок будзе строга выконваць міжнародна-прававыя патрабаванні, у тым ліку па Канвенцыі Эспа, якая прадугледжвае публічныя абмеркаванні патэнцыйна небяспечных праектаў унутры краіны і ў сумежных краінах”.
Нягледзячы на ўвядзенне ў эксплуатацыю Беларускай АЭС, кошт электраэнергіі (у разліку за 100 кВт·г) узрастаў на працягу ўсяго 2024 года, сведчыць праведзены “Позіркам” аналіз даных Нацыянальнага статыстычнага камітэта.
Пры гэтым беларускія ўлады і прапаганда з моманту ўзнікнення ідэі будаўніцтва атамнай электрастанцыі ў Астраўцы (Гродзенская вобласць) і ў наступныя гады запэўнівалі, што ўзвядзенне АЭС вельмі выгаднае для жыхароў Беларусі.
У 2018 годзе намесніца міністра энергетыкі Вольга Пруднікава адзначала, што “з пункту гледжання ўспрымання як рэальным сектарам эканомікі, так і насельніцтвам, тарыфы пасля ўводу атамнай станцыі не павінны павялічыцца”.
“Адмыслоўцы ўжо падлічылі, наколькі знізіцца сабекошт выпрацоўкі электраэнергіі ў цэлым па краіне з уводам атамнай станцыі. Цяпер вызначаецца, якім чынам будуць зніжаныя тарыфы для рэальнага сектара эканомікі”, — заяўляў у тым жа годзе Міхаіл Міхадзюк, які займаў тады пасаду намесніка міністра энергетыкі (у 2024-м быў прыгавораны да шасці гадоў пазбаўлення волі па карупцыйнай справе).
Першы блок сілкуе энергасістэму з 3 лістапада 2020 года (у прамысловую эксплуатацыю ўведзены ў чэрвені 2021-га), другі — з 13 траўня 2023 года (лістапад 2023-га).
Цяпер Беларусь рыхтуецца да тэхнічных перагавораў з РФ пра будаўніцтва другой атамнай электрастанцыі.
Пра тое, што МЗС “ужо сёння загаворыць новым голасам” — Руслана Варанкова — раніцай 2 красавіка паведаміў неафіцыйны тэлеграм-канал прэс-службы знешнепалітычнага ведамства. Да прызначэння прэс-сакратаром ведамства дыпламат быў генеральным консулам Беларусі ў Хашыміне (В’етнам).
Яго папярэднік Анатоль Глаз 14 студзеня быў прызначаны амбасадарам у Турцыі (з 27 сакавіка — у Іране па сумяшчальніцтве), аднак копіі даверчых грамат прадстаўніку турэцкага МЗС уручыў толькі 28 лютага.