“БелВітуніфарм” не выпускае вакцыны для людзей, дарагое абсталяванне прастойвае — Лукашэнка

15 жніўня, Позірк. На прадпрыемстве “БелВітуніфарм” (вёска Доўжа ў Віцебскім раёне) “не завершаны вытворчы комплекс па выпуску вакцын, і дарагое абсталяванне прастойвае”, заявіў Аляксандр Лукашэнка 15 жніўня на нарадзе па развіцці біяфармацэўтыкі.

“Гэта недапушчальна. Вам выдзялялі немалыя бюджэтныя грошы”, — цытуе Лукашэнку яго прэс-служба.

Ён згадаў указ № 430 ад 3 лістапада 2021 года, паводле якога на арганізацыю выпуску вакцын на “БелВітуніфарме” з розных бюджэтаў выдзялялася 68,1 млн рублёў.

Лукашэнка паспрабаваў зняць з сябе адказнасць за падпісанне дакумента: “Вы на ім настойвалі, я пагадзіўся, падпісаў указ”.

“Калі ён не выкананы, то чаму, хто адкажа? А прыходзіць да мяне чарговы раз і рабіць выгляд, што вы ні пры чым і нехта гэты ўказ не выканаў, не атрымаецца. Мне паведамляюць, асноўная праблема — так званы пакет інвестыцыйных праектаў, якія знаходзяцца ў рознай ступені гатоўнасці”, — сказаў спікер.

Лукашэнка запатрабаваў “канчаткова вызначыцца”, па якім шляху “трэба пайсці прадпрыемству для завяршэння праектаў” — або дабудоўваць вытворчасці самастойна, або прыцягнуць інвестара. Ён выказаў меркаванне, што, магчыма, “мае сэнс задзейнічаць магутнасці медыцынскіх вытворчасцей”, якія ўжо існуюць у Віцебскай вобласці, “але пакуль недазагружаныя”. У гэтым кантэксце палітык згадаў прадпрыемства “Натывіта” ў Бешанковічах.

Згодна з паведамленнем прэс-службы, “усе зацікаўленыя бакі прыйшлі да кансенсусу наконт далейшых крокаў па развіцці “БелВітуніфарм” і выпрацавалі алгарытм дзеянняў”, які вынесены на разгляд Лукашэнкі.

“Беларусь ідзе па шляху імпартазамяшчэння — да тэхналагічнага (як модна сёння казаць) суверэнітэту, дасягнуць якога немагчыма без уласных буйных вытворчасцей, — заявіў Лукашэнка. — Такіх цэнтраў, дзе існуюць уласныя навуковыя лабараторыі і распрацоўкі, дзе мысляць на 10 і 20 гадоў наперад. Віцебскі рэгіён мае ўсе перадумовы для стварэння магутнага вытворчага аб’яднання ў галіне біяфармацэўтыкі (але ці толькі Віцебскі рэгіён, трэба больш шырока казаць, у маштабах краіны). То бок можа гэта аб’яднанне працаваць і для сельскай гаспадаркі, і для медыцыны. Тэхналагічным ядром, як прапануецца зараз, павінен стаць “БелВітуніфарм”.

“БелВітуніфарм” выпускае 150 найменняў ветэрынарных прэпаратаў, у тым ліку 26 — біялагічнай прадукцыі.

Былы дырэктар прадпрыемства Сяргей Бальшакоў у лютым 2025 года быў асуджаны на 4 гады пазбаўлення волі паводле ч. 2 і 3 арт. 210 (перавышэнне ўлады або службовых паўнамоцтваў), арт. 426 (крадзеж шляхам злоўжывання службовымі паўнамоцтвамі) Крымінальнага кодэкса з трохгадовай адтэрміноўкай выканання пакарання. Суд таксама аштрафаваў яго на 3.000 базавых велічыняў (126 тыс. рублёў).

Згодна з інфармацыяй прэс-службы Вярхоўнага суда, сярод іншага Бальшакоў “стварыў неабгрунтаваныя льготы і прывілеі” для таго, каб яго будучая жонка набыла ў Мінску кватэру, што знаходзілася ва ўласнасці прадпрыемства, танней на 2,6 тыс. рублёў ад першапачатковага кошту.

У жніўні 2023 года мужчына ў эфіры тэлеканала “Беларусь 1” паведаміў пра распрацоўку на прадпрыемстве, якое ён узначальваў, прэпарата ад наступстваў алкагалізму: “Гэтая вакцына не супраць алкагалізму. Гэтая вакцына для таго, каб чалавек заставаўся чалавекам, не пагаршаючы якасць жыцця, калі ўжывае алкаголь. То бок, мы будзем змагацца з вынікамі п’янства, а не з самім п’янствам”.

Да сярэдзіны снежня 2023 года на пляцоўцы “БелВітуніфарма” было выпушчана тры доследна-прамысловыя серыі вакцыны супраць кавіду, паведамляла прадпрыемства.

29 снежня 2023 года паведамлялася, што Цэнтр экспертыз і выпрабаванняў у ахове здароўя Мінздароўя зарэгістраваў айчынную інактываваную цэльнавірыённую вакцыну для медыцынскай прафілактыкі COVID-19, у распрацоўцы якой удзельнічаў і “БелВітуніфарм”.

Пра пачатак будаўніцтва завода па вытворчасці вакцын Мінздароўя паведаміла 7 лютага 2022 года, а 18 жніўня таго ж года было заяўлена, што на прадпрыемстве “БелВітуніфарм” завяршаюцца будаўніча-мантажныя работы. Для выпуску вакцыны ад кавіду быў рэканструяваны адзін паверх прадпрыемства.

Пасля падпісання Лукашэнкам вышэйзгаданага ўказу з тлумачэнняў Мінздароўя вынікала, што “Белмедпрэпараты” будуць вырабляць актыўны кампанент, а гатовую вакцыну — разліваць на магутнасцях “БелВітуніфарма”.

Ніякіх вакцын для людзей на прадпрыемстве так і не было выпушчана.

У 2019 годзе беларускія дзяржСМІ паведамлялі, што Цэнтр малекулярнай імуналогіі (Куба) і “Натывіта”, пра якое згадаў Лукашэнка на нарадзе па развіцці біяфармацэўтыкі, заключылі папярэдні дагавор аб трансферы тэхналогіі вытворчасці поўнага цыклу і кантролю якасці вакцыны для лячэння раку CIMAVAX-EG.

Праект не быў рэалізаваны. У 2020 годзе ў расследаванні тэлеканала “Белсат” сцвярджалася, што “Натывіта” на працягу некалькіх гадоў пераўпакоўвала на “Акадэмфарме” прэпараты расійскай кампаніі “Біякад” і прадавала іх у Беларусі па цэнах у некалькі разоў вышэй.

У 2024 годзе ў дачыненні да кампаніі эканамічны суд Віцебскай вобласці ўзбудзіў вытворчасць па справе аб банкруцтве, якая завяршылася ў верасні таго ж года. Яго ініцыятарам выступіла Віцебскае абласное ўпраўленне Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва. Згодна з вызначэннем суда, сума непагашанай запазычанасці СТАА “Натывіта” на травень 2024 года (дату падачы крэдыторам заявы) склала амаль 30 тысяч рублёў. Пры гэтым маёмасці, дастатковай для задавальнення патрабаванняў, крэдытор не вызначыў.