У МАРТ выклікае асцярогі “ўзмацненне рынкавай улады” гандлёвых сетак

11 верасня, Позірк. У Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю выклікае апасенні “ўзмацненне рыначнай улады буйных сеткавых кампаній рэтэйлу”, заявіў міністр Артур Карповіч у інтэрв’ю дзяржвыданню “Рэспубліка” (апублікавана 11 верасня).

Паводле яго, за апошнія пяць гадоў у “асобных суб’ектаў гаспадарання” колькасць гандлёвых аб’ектаў павялічылася больш як у 1,5 раза.

“Яны — камерцыйная структура і нясуць разнастайныя рызыкі: эканамічныя, фінансавыя, недобропорядочного паводзін контрагентаў, ды і сваіх топ-мэнэджараў. Але мяне, як чыноўніка і грамадзяніна Рэспублікі Беларусь, хвалююць сацыяльныя наступствы, калі гэтыя рызыкі ўсё ж такі наступяць. Сёння ў [заканадаўстве] дзейнічае норма аб інфраструктурным абмежаванні долі 20% [для суб’екта на пэўнай тэрыторыі]: яе заняў <…> — далей не можаш развівацца. Але аказалася, што яна працуе не ў поўнай меры. І ў той частцы мы хочам паглядзець падыходы”, — заявіў Карповіч.

На думку міністра, у Мінску, абласных цэнтрах, буйных райцэнтрах патэнцыйны сыход аднаго гульца рэтэйла “не будзе татальна балючым — яго месца папросту зоймуць канкурэнты”: “Аднак адчувальнымі наступствы будуць у невялікіх райцэнтрах, сельскай мясцовасці, дзе доля некаторых сетак ужо дасягае 40%. Ёсць населеныя пункты з суткамі. калі з ёю нешта адбудзецца, гэтыя людзі застануцца зусім без гандлёвага абслугоўвання».

“Таму я ўсяляк спрабую выбудоўваць палітыку дзяржавы па “зазямленні” суб’ектаў гаспадарання ў Беларусі, каб у адзін момант не адбылося: “Я забраў чамадан і з’ехаў з краіны. А вы ўжо далей думайце, як разбірацца з наступствамі”. Адначасова мы павінны клапаціцца і аб нашым вытворчым сектары, каб у яго ў гандлі былі максімальна надзейныя партнёры”, — дадаў чыноўнік.

Гаворачы аб стабілізацыйных фондах сельскагаспадарчай прадукцыі, спікер не выключыў увядзення практыкі, калі дагаворы на пастаўку з іх па перадаплаце будуць прадугледжваць пераход права ўласнасці на агароднінную прадукцыю пакупніку — гандлёвай сетцы, а вытворца або пастаўшчык будзе ажыццяўляць адказнае захоўванне.

“Тады ў выпадку ўзнікнення вялікіх праблем тавар сапраўды можна будзе выключыць. А калі яго прададуць больш выгадным пакупнікам, то гэта будзе лічыцца ўжо проста крадзяжом з усімі крымінальнымі наступствамі”, — сказаў міністр.

Паводле яго, вытворцы і пастаўшчыкі агародніны сталі “ігнараваць умовы кантрактаў”, калі “склалася спрыяльная кан’юнктура на расійскім рынку”: “За кошт экспартных даходаў была магчымасць пакрыць любыя прадугледжаныя ў дагаворах штрафы”.

Ён прывёў прыклад паставак бульбы ў Расію: “Бо ў краіне дастаткова бульбы. Гандлю неабходна ў год каля 100 тыс. тон, а вырошчваецца ў Беларусі тры-чатыры мільёны тон у залежнасці ад умоў надвор’я, якія ўплываюць на ўраджайнасць. Таму не праблема сфарміраваць стабілізацыйныя фонды. Проста неабходна ўсіх навучыць выконваць дагаворныя абавязацельствы.”

“Да 31 траўня ўключна бульбы ў краіне хапала”, сцвярджае міністр, але яе адпраўлялі на экспарт: “Ужо і ўвялі ліцэнзаванне [экспарту]. [Вытворцы] тады сталі расейскім бізнэсоўцам на беларускай тэрыторыі рэалізоўваць тавар. А тыя потым на фурах вывозілі. <…>. Разумею жаданне фермераў зарабіць”.

“На жаль, як паказала практыка, захаванне дамоўленасцяў можна забяспечыць толькі санкцыямі“, — сказаў Карповіч.

Як паведамлялася, вясной у Беларусі ўзнік дэфіцыт бульбы, а кошты на яго значна выраслі. Гэтая праблема неаднаразова абмяркоўвалася на нарадах з удзелам Аляксандра Лукашэнкі.

26 жніўня на нарадзе аб эфектыўнасці сістэмы рознічнага гандлю ён заявіў аб неабходнасці прыцягнуць гандлёвыя сеткі для абслугоўвання насельніцтва“ў невялікія вёскі, хай нават неперспектыўныя”.