Беларусь раскрытыкавала “дыскрымінацыйныя меры” ў сферы міжнароднай грамадзянскай авіяцыі

1 кастрычніка, Позірк. “Сур’ёзную заклапочанасць” праз “прыманая аднабаковыя абмежавальныя меры дыскрымінацыйнага характару на адрас шэрагу дзяржаў”, якія “ідуць уразрэз з асноўнымі прынцыпамі і нормамі міжнароднага паветранага права”, выказалі прадстаўнікі Беларусі на пасяджэнні 42-й Асамблеі Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі (ІКАО).

Паводле інфармацыі Міністэрства транспарту і камунікацый, намеснік кіраўніка ведамства Сяргей Дубіна ў сваім выступе “адзначыў, што дыскрымінацыйная забарона на выкарыстанне паветранай прасторы для палётаў грамадзянскіх паветраных суднаў, адмова ў наданні інфармацыі для забеспячэння падтрымання лётнай прыдатнасці, аэранавігацыйнага і наземнага абслугоўвання негатыўным чынам уплываюць як на бяспеку палётаў, так і на ўстойлівае развіццё сусветнай грамадзянскай авіяцыі”.

“Рэспубліка Беларусь заклікала дзяржавы — члены ІКАО зрабіць усе магчымыя дзеянні, каб прадухіліць выкарыстанне краінамі палітызаваных дыскрымінацыйных абмежавальных мер у сферы міжнароднай грамадзянскай авіяцыі”, — гаворыцца ў паведамленні Мінтранса.

23 траўня 2021 года ў аэрапорце Мінска быў пасаджаны самалёт Boeing 737 рэйса Афіны — Вільнюс ірландскай авіякампаніі Ryanair. На борце знаходзіліся на той момант апазіцыйны блогер Раман Пратасевіч і яго сяброўка Сафія Сапега. Абаіх затрымалі ў рамках крымінальнай вытворчасці, асудзілі, а пазней памілавалі.

Інцыдэнт прывёў да міжнароднага скандалу, у выніку якога над Беларуссю перасталі ажыццяўляць палёты многія еўрапейскія авіякампаніі, а для беларускіх самалётаў усе сумежныя краіны, акрамя Расіі, закрылі неба.

У ліпені 2022 года сфармаваная Саветам ІКАО працоўная група выпусціла справаздачу па расследаванні інцыдэнту, у якой беларускія ўлады былі абвінавачаныя ў стварэнні фальшывай пагрозы для пасадкі борта і затрымання апанентаў рэжыму.

“Пасля разгляду вынікаў праверкі фактаў Савет ІКАО прызнаў, што пагроза выбуху бомбы на борце FR4978 Ryanair была загадзя непраўдзівай, што падарвала бяспеку рэйса, акрамя таго, гэтая пагроза была даведзеная да лётнага экіпажа на ўказанне высокапастаўленых службовых асоб Беларусі”, — падкрэслівалася ў паведамленні арганізацыі.

Аляксандр Лукашэнка назваў справаздачу па інцыдэнце фальсіфікацыяй. Да гэтага ён рэкамендаваў ІКАО “спусціць усё на тармазах, не лезці ў гушчар”.

11 верасня 2025 года Упраўленне па кантролі за замежнымі актывамі (OFAC) Мінфіна ЗША апублікавала генеральную ліцэнзію, якая дазваляе частку аперацый з адкрытым акцыянерным таварыствам “Белавія”, што знаходзіцца пад амерыканскімі санкцыямі. На гэтым фоне рэжым Лукашэнкі вызваліў і выслаў з краіны паўсотні палітвязняў.

29 траўня 2024 года Еўрапейскі суд агульнай юрысдыкцыі пакінуў дзейнымі санкцыі ЕС, уведзеныя супраць “Белавія”, адхіліўшы адпаведны іск беларускай авіякампаніі.

Суд адзначыў, што заяўнік з’яўляецца “дзяржаўнай нацыянальнай авіякампаніяй-перавозчыкам”. Згадана, што Аляксандр Лукашэнка паабяцаў “Белавія” разнастайную падтрымку пасля таго, як ЕС закрыў сваё неба і аэрапорты для беларускіх авіяперавозчыкаў; дамовіўся з прэзідэнтам РФ Уладзімірам Пуціным “пра планаванне адкрыцця новых авіямаршрутаў”.

У паведамленні суда гаворыцца, што “кіраўніцтва заяўніка таксама раіла сваім супрацоўнікам не пратэставаць супраць парушэнняў на выбарах і масавых затрыманняў у Беларусі, улічваючы той факт, што “Белавія” з’яўляецца дзяржаўным прадпрыемствам”.

На падставе гэтага суд прыйшоў да высновы, што “заяўнік атрымлівае выгаду ад рэжыму Лукашэнкі і падтрымлівае яго”.

Адзначалася, што кампанія “Белавія” ўдзельнічала ў “дастаўцы мігрантаў” з краін Блізкага Усходу, якія жадаюць трапіць у ЕС, у прыватнасці адкрыла новыя авіямаршруты і павялічыла колькасць рэйсаў на існых. Мясцовыя тураператары “выступалі пасярэднікамі пры продажы квіткоў заяўніка патэнцыйным мігрантам”. Такім чынам, лічыць суд, авіяперавозчык “садзейнічае дзейнасці рэжыму Лукашэнкі”, якая, у сваю чаргу “садзейнічае незаконнаму перасячэнню знешніх межаў саюза”.

Суд палічыў непераканаўчымі прыведзеныя беларускім авіяперавозчыкам контраргументы і пакінуў дзейнымі санкцыі супраць кампаніі “Белавія”, абавязаўшы яе аплаціць адпаведныя судовыя выдаткі.