Кіраўнік МЗС Літвы назваў дзеянні Беларусі “камбінаванай атакай” і заклікаў да новых санкцый ЕС

24 лістапада, Позірк. Праінфармаваць сваіх калег з краін Еўрасаюза пра апошнія падзеі на мяжы з Беларуссю паабяцаў міністр замежных справаў Літвы Кястуціс Будрыс 24 лістапада перад пасяджэннем Савета ЕС па замежных справах у галіне гандлю.

Паводле слоў кіраўніка літоўскай дыпламатыі, яго краіна “зазнае камбінаваную атаку, якая ідзе з Беларусі”.

Першай складовай часткай гэтай “камбінаванай атакі” Будрыс назваў “інструменталізацыю метэаралагічных шароў, якія дасылаюцца ў паветраную прастору краіны, парушаюць яе і працу грамадзянскай авіяцыі”.

Паводле яго слоў, за ўвесь час, калі Літва была вымушана ў адказ закрываць сваю паветраную прастору, пацярпела больш як 30 тыс. пасажыраў, у тым ліку больш як 1 тыс. — за апошнія суткі; было перанакіравана больш за 200 авіярэйсаў.

Другой часткай гэтай атакі міністр лічыць “захоп літоўскіх грузавікоў і паўпрычэпаў у Беларусі, шантаж і ціск на эканоміку” краіны.

Еўрапейскі саюз, на думку Будрыса, мае “адказаць на гэтую камбінаваную атаку”, бо Літва як член ЕС і само аб’яднанне “знаходзяцца пад эканамічным ціскам”. Чыноўнік лічыць, што Еўрасаюз у гэтай сітуацыі “павінен абараніць свае кампаніі і іх уласнасць, і для гэтага — увесці новыя санкцыі ў дачыненні да беларускай эканомікі, гандлю і прадстаўнікоў рэжыму [Аляксандра Лукашэнкі]”.

Як паведамляў “Позірк”, апошнія абмежаванні паветранай прасторы над аэрапортам Вільнюса праз “навігацыйныя знакі”, характэрныя для паветраных шароў, уводзіліся з 18:55 (19:55 паводле мінскага часу) 23 лістапада да 0:25 (1:25) 24 лістапада, а таксама з 1:40 (2:40) да 3:25 (4:25) 24 лістапада.

Такім чынам, у ноч на 24 лістапада аэрапорт Вільнюса закрываўся другі і трэці раз пасля таго, як 20 лістапада Літва адкрыла два пункты пропуску на мяжы з Беларуссю. Падставай для закрыцця пунктаў на тры тыдні паслужылі ўсё больш частыя залёты метэазондаў з беларускімі тытунёвымі вырабамі на літоўскую тэрыторыю.

18 лістапада прэм’ер-міністр Літвы Інга Ругінене адзначыла, што апошнім часам маштаб выкарыстання паветраных шароў з кантрабанднымі цыгарэтамі знізіўся. Яна не звязвала гэта са зменай умоў надвор’я.

Тады палітык заявіла, што адкрыццё мяжы дазволіць вярнуцца ў Літву фурам з літоўскай рэгістрацыяй, падкрэсліўшы пры гэтым права Вільнюса “зусім не адкрываць памежныя пункты або ў любы момант зноў іх закрыць, калі яны будуць адкрытыя”.

Ранкам 24 лістапада спікер Службы аховы дзяржаўнай мяжы (САДМ) балтыйскай дзяржавы Гедрус Мішуціс заявіў, што нягледзячы на ​​тое, што пункты пропуску на мяжы з Беларуссю адкрытыя, літоўскія грузавыя аўтамабілі не вяртаюцца ўжо пятыя суткі.

Ён падкрэсліў, што вяртаецца толькі той транспарт, які ўязджаў у Беларусь ужо пасля адкрыцця пунктаў: ​​”Маюцца такія фуры і паўпрычэпы, якія пасля адкрыцця абодвух пунктаў выехалі ў Беларусь, разгрузіліся і вярнуліся”.

“Рухаюцца [фуры], якім дазволена перамяшчацца [па Беларусі], едуць тыя, што маюць на гэта права. Больш за ўсё сярод іх — расійскіх, кіроўцы са спрошчанымі транзітнымі дакументамі”, — заявіў Мішуціс.

Напярэдадні беларускі транспартна-лагістычны партал Infotrans Media Belarus заявіў, што фуры пачалі пакідаць стаянкі і вяртацца ў Літву, а Беларусь гэтаму працэсу нібыта не перашкаджае.

Напрыканцы кастрычніка Вільнюс закрыў пункты пропуску, дамагаючыся такім чынам рэакцыі Мінска на масавыя прылёты з Беларусі паветраных шароў з кантрабандай, якія перашкаджалі ў тым ліку грамадзянскай авіяцыі Літвы.

У адказ рэжым Аляксандра Лукашэнкі забараніў зарэгістраванаму ў Літве грузавому транспарту перасякаць мяжу дзе б там ні было, за выключэннем пунктаў пропуску на беларуска-літоўскім участку. Урад юрыдычна ўвязаў легальнасць перамяшчэння гэтага транспарту па тэрыторыі краіны з працай пагранпераходаў. У Беларусі захрасла каля 1,3 тыс. літоўскіх грузавікоў.

Пункты Мядзінінкай і Шальчынінкай аднавілі працу апоўначы 20 лістапада (у 1:00 паводле мінскага часу), аднак літоўскі грузавы транспарт так і не пачаў вяртацца.

21 лістапада МЗС Літвы ўручыла прадстаўніку беларускай амбасады ноту пратэсту ў сувязі з “дыскрымінацыйнымі дзеяннямі ў дачыненні да літоўскіх перавозчыкаў”.

Афіцыйны Вільнюс расцэньвае “наўмысны нявыпуск” з тэрыторыі Беларусі цягачоў, прычэпаў і паўпрычэпаў, якія належаць літоўскім кампаніям і грамадзянам, як “наўмыснае адабранне маёмасці і грубае парушэнне агульнапрызнаных нормаў міжнароднага права”.

Літоўскае МЗС “настойліва запатрабавала” ад уладаў у Мінску “неадкладна спыніць названыя дыскрымінацыйныя дзеянні і папярэдзіла, што ў адваротным выпадку Літва пакідае за сабой права звярнуцца ў суд з адпаведным іскам, запатрабаваць кампенсацыі нанесенай шкоды і зрабіць іншыя захады ў адказ як на нацыянальным узроўні, так і на ўзроўні Еўрасаюза”.

Пасля прыпынення працы пунктаў пропуску МЗС Беларусі неаднаразова крытыкаваў Літву за гэтае рашэнне. У дзень адкрыцця мяжы прэс-сакратар Руслан Варанкоў заявіў, што міністэрства прапануе правесці кансультацыі паміж беларускім і літоўскім знешнепалітычнымі ведамствамі — для выпрацоўкі “ўстойлівага механізму працы пунктаў пропуску і прадухілення іх закрыцця ў будучыні”.