У жыхаркі Магілёўскага раёна забралі пецярых дзяцей пасля спробы самагубства на іх вачах

24 снежня, Позірк. Паводле загаду пракурора Магілёўскага раёна камісія па справах непаўналетніх прызнала пецярых дзяцей мясцовай жыхаркі маючымі патрэбу ў дзяржаўнай абароне і забрала іх з сям’і, змясціўшы на дзяржаўнае забеспячэнне, паведамляе Генеральная пракуратура.

Адзначаецца, што ў 2024 годзе дзеці былі прызнаныя асобамі, якія знаходзяцца ў сацыяльна небяспечным становішчы (СНС) “з прычыны незадавальнення іх асноўных жыццёвых патрэбаў і амаральнага ладу жыцця сужыцеля іх маці”.

Мужчына быў накіраваны ў лячэбна-працоўны прафілакторый, аднак шматдзетная маці сама пачала злоўжываць алкаголем, нідзе не працавала, гаворыцца ў паведамленні.

Даход сям’і ў месяц складаў каля 300 рублёў, якіх не хапала на ўтрыманне пецярых дзяцей. Пры гэтым, як заяўляецца, жанчына не звярталася з просьбай аказаць ёй матэрыяльную дапамогу ў цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва, ухілялася ад наведвання ўрача-нарколага. На працягу доўгага часу яна не пагашала запазычанасць за жыллёва-камунальныя паслугі.

На глебе ўжывання спіртных напояў у яе адбыўся канфлікт з дзецьмі, у выніку якога ў іх прысутнасці яна здзейсніла спробу самагубства. Пры такіх абставінах “існавала рэальная пагроза жыццю і здароўю дзяцей у сям’і”, адзначае нагляднае ведамства.

На травень 2025 года ў Беларусі было 19 тыс. дзяцей з 9 тыс. сем’яў, якія прызнаныя асобамі ў СНС, паведаміла на прэс-канферэнцыі ў канцы таго месяца галоўны спецыяліст упраўлення сацыяльнай, выхаваўчай і ідэалагічнай работы Міністэрства адукацыі Алена Вайцяховіч.

У параўнанні з 1 ліпеня 2024 года колькасць дзяцей у такім становішчы зменшылася на 17,39%, сем’яў — на 18% (было 23 тыс. і 11 тыс. адпаведна).

Спецыяліст адзначыла, што каля 70% дзяцей штогод здымаюць з уліку ў сувязі з “нармалізацыяй сітуацыі ў сям’і”, а за першы квартал 2025 года гэты паказчык склаў 84%.

Дзяржорганы часам праяўляюць бяздзейнасць у выпадках, калі дзеці зазнаюць рэальную небяспеку, аднак актывізавалі працу па выяўленні дзяцей, што знаходзяцца ў СНП, пасля трагедыі ў Оршы (Віцебская вобласць). Увечары 14 лютага 2024 года ў кватэры аднаго з дамоў былі знойдзеныя целы чатырох дзяцей з прыкметамі задушэння. Следчы камітэт паведаміў, што да здарэння можа мець дачыненне 36-гадовая маці дзяцей, яе затрымалі. Была ўзбуджаная крымінальная справа паводле ч. 2 ст. 139 (наўмыснае супрацьпраўнае пазбаўленне жыцця іншага чалавека (забойства).

16 лютага таго ж года жанчына памерла ў бальніцы. Падрабязнасці невядомыя.

У сям’і выхоўвалася шасцёра дзяцей, усе яны былі прызнаныя асобамі, якія знаходзяцца ў СНП. Пракуратура паведаміла, што дасць прынцыповую прававую ацэнку ўсім адказным службам у частцы абароны правоў і законных інтарэсаў дзяцей у гэтай сям’і.

Сістэма дзяржаўнай абароны і кантролю за дзецьмі ў Беларусі ўспрымаецца грамадскасцю неадназначна. У сувязі з забойствам бацькамі свайго трохгадовага дзіцяці ў Слуцку (Мінская вобласць) у кастрычніку 2023 года была распачата крымінальная справа супраць службовых асоб, у абавязкі якіх уваходзіла прафілактыка сямейнага няшчасця. Бацьку дзіцяці Аляксандру Таратуту вынеслі смяротны вырак, маці Анастасія Таратута прыгавораная да 25 гадоў пазбаўлення волі ва ўмовах строгага рэжыму.

Бацькі сістэматычна катавалі дзіця, але сям’я не была прызнанай той, што знаходзіцца ў СНП.

У снежні 2023 года былі змененыя падыходы да прызнання дзяцей, якія знаходзяцца ў СНП. У прыватнасці, гэта закранула дзяцей у сем’ях, дзе абодва бацькі афіцыйна не працаўладкаваныя.

У СНП маюць права ўключыць на падставе палітычнага пераследу: калі нехта з бацькоў быў прыцягнуты да адміністрацыйнай адказнасці за “прапаганду або публічнае дэманстраванне, выраб, распаўсюд нацысцкай сімволікі або атрыбутыкі” (арт. 19.10 КаАП); “распаўсюд, выраб, захоўванне, перавозку інфармацыйнай прадукцыі, якая ўтрымлівае заклікі да экстрэмісцкай дзейнасці або прапагандуе такую ​​дзейнасць” (арт. 19.11); “незаконны выраб і (або) распаўсюд методык або іншых матэрыялаў пра спосабы вырабу выбухных прыстасаванняў і выбуховых рэчываў” (арт. 19.12).

Бацькі непаўналетніх у Беларусі “жывуць у пастаянным напружанні, баяцца, што іх дзіця будзе прызнаным асобай, што знаходзіцца ў СНП ў выніку даносаў”, сказала ў інтэрв’ю “Позірку” былая завуч гімназіі ў Ляхавічах (Брэсцкая вобласць) Таццяна Крапіневіч. Яе эвакуявалі з краіны ў снежні 2024 года пасля даносу праўладнай і прарасійскай актывісткі Вольгі Бондаравай.

Крапіневіч таксама адзначыла, што статус СНП, першапачаткова прызначаны для абароны дзяцей, усё часцей выкарыстоўваецца як інструмент ціску на сям’ю. На разгляд адпаведнай камісіі “могуць трапіць бацькі з бездакорнай рэпутацыяй”, паведаміла педагог.

Хоць дзеці адбіраюцца з сем’яў толькі ў крайніх выпадках, па факце ўнясення ў СНП праводзяцца праверкі, усталёўваецца “дакучлівы кантроль, інспектары бесцырымонна правяраюць халадзільнікі, кантралююць побыт, праводзяць раптоўныя рэйды”, дадала яна.

На яе думку, сістэма СНП ў Беларусі не толькі не выконвае сваю ахоўную функцыю — яна становіцца спосабам кантролю і ціску на непажаданых.