27 нобелеўскіх лаўрэатаў заклікалі краіны ЕС дамагчыся вызвалення беларускіх палітвязняў
21 сакавіка, Позірк. 27 лаўрэатаў Нобэлеўскай прэміі заклікалі ўрады краін Еўрасаюза, у першую чаргу Польшчы, аказаць ціск на рэжым Аляксандра Лукашэнкі, каб спыніць рэпрэсіі ў Беларусі і вызваліць палітвязьняў.
У адкрытым лісце, апублікаваным англійскім выданнем The Independent са спасылкай на беларускага палітолага Дзмітрыя Балкунца, гаворыцца пра “чалавечую катастрофу рэпрэсій у Беларусі”.
У звароце падкрэсліваецца, што “за апошнія чатыры гады ў Беларусі больш за 50 тыс. чалавек падвергліся палітычным рэпрэсіям, сотні тысяч пакінулі краіну, тысячы падвергліся катаванням”.
На думку аўтараў ліста, “Польшча, як суседняя з Беларуссю краіна, валодае ўнікальнымі і эфектыўнымі рычагамі для такіх дзеянняў”.
“Напрыклад, часовае прыпыненне рэгулярных чыгуначных грузаперавозак у ЕС з Беларусі, уключаючы транзіт з Расіі і Кітая, з’яўляецца адным з такіх эфектыўных рычагоў, — адзначаюць нобелеўскія лаўрэаты. — Камерцыйныя інтарэсы еўрапейскіх краін не могуць пераважыць пытанні іх нацыянальнай бяспекі і абавязак выратаваць нявінных людзей, якія пацярпелі ў Беларусі, а таксама абараніць правы не толькі беларусаў, але і нацыянальных меншасцяў, якія падвяргаюцца жорсткай дыскрымінацыі”.
Сцвярджаецца, што для такіх дзеянняў “маюцца дастатковыя падставы”, такім, у прыватнасці, з’яўляецца рэзалюцыя Міжнароднай арганізацыі працы ад 12 чэрвеня 2023 года, якая заклікае ўрады ўсіх краін свету “ўвесці любыя абмежавальныя меры супраць рэжыму Лукашэнкі за сістэматычныя парушэнні працоўных і прафсаюзных правоў”.
“Мы, ніжэйпадпісаныя лаўрэаты Нобелеўскай прэміі, заклікаем да неадкладнага вызвалення палітычных зняволеных у Беларусі <…>, — гаворыцца ў звароце. — Сярод іх сотні журналістаў, прафесараў, педагогаў, лекараў, музыкаў, рабочых і студэнтаў, грамадскіх дзеячаў і праваабаронцаў, у тым ліку лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі”.
Удакладняецца, што ў зняволенні “ў жудасных умовах” знаходзяцца “цэлыя сем’і, шматдзетныя маці, непаўналетнія, цяжкахворыя, пажылыя і інваліды”.
“За апошнія дзесяцігоддзі Еўропа не бачыла гуманітарнай катастрофы, звязанай з палітычнымі рэпрэсіямі, такіх маштабаў на душу насельніцтва, як у Беларусі”, — заяўляюць аўтары паслання.
Сярод тых, хто падпісаў адкрыты ліст лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 2015 года беларуская пісьменніца Святлана Алексіевіч, лаўрэаты прэміі міру ўкраінская праваабаронца Аляксандра Мацвійчук (2022 год), экс-прэзідэнт Коста-Рыкі Оскар Арыас Санчэс (1987), прэзідэнт Усходняга Тымора Хасэ Рамуш-Орта (1996), журналіст і былы галоўны рэдактар незалежнай расійскай “Новай газеты” Дзмітрый Муратаў (2021) і інш.