37 дзяржаў АБСЕ нагадала Мінску аб абавязацельствах у частцы выбараў

7 снежня, Позірк. “Мы па-ранейшаму глыбока занепакоеныя сітуацыяй з правамі чалавека ў Беларусі, якая пастаянна пагаршаецца. Беларускія ўлады працягваюць рэпрэсіі ў дачыненні да правоў чалавека, каб здушыць апазіцыю і прымусіць замаўчаць незалежныя галасы”, — гаворыцца ў тэматычнай заяве пасяджэння Савета міністраў АБСЕ, якое адбылося напярэдадні на Мальце.

Якія спрабуюць рэалізаваць свае правы і асноўныя свабоды ў Беларусі “працягваюць падвяргацца запалохванню, пераследам, абразам і адвольным затрыманням, уключаючы акты транснацыянальных рэпрэсій падчас выгнання”, адзначылі падпісанты, сярод якіх 37 з 57 краін — удзельніц АБСЕ.

Таксама асуджаецца ўдзел Беларусі ў “несправакаванай, неапраўданай і незаконнай вайне агрэсіі Расіі супраць Украіны, якая суправаджалася далейшымі парушэннямі правоў чалавека і садзейнічала рэгіянальнай і міжнароднай нестабільнасці”.

Зноў агучаны заклік да вызвалення ўсіх палітвязняў.

“Мы паўтараем, што беларускія ўлады павінны забяспечыць, каб да ўсіх асоб, пазбаўленых волі, ставіліся гуманна і з павагай да іх годнасці. Беларускія ўлады нясуць адказнасць за выкананне сваіх абавязацельстваў у рамках АБСЕ, у тым ліку ў адпаведнасці з Рашэннем Савета міністраў у Тыране 2020 года аб папярэджанні і выкараненні катаванняў і іншых жорсткіх, бесчалавечных або прыніжаючых годнасць відаў абыходжання і пакарання”, — гаворыцца ў заяве.

“Хоць мы прызнаем памілаванні, якія былі прадастаўлены з ліпеня 2024 года, мы падкрэсліваем, што беларускія ўлады працягваюць адвольна затрымліваць значна больш грамадзян па палітычных матывах, чым яны памілавалі”, — адзначаюць аўтары.

Таксама ў АБСЕ “ўважліва сочаць за расследаваннямі перамяшчэнняў украінскіх дзяцей у або праз Беларусь”: “Мы заклікаем беларускія ўлады забяспечыць, каб ні адно ўкраінскае дзіця не было прымусова перамешчана на яе тэрыторыю або праз яе”.

Падпісанты нагадваюць, што ў 1990 годзе ў Капенгагене і Парыжы дзяржавы — удзельніцы АБСЕ ўзялі на сябе абавязацельствы па дэмакратыі і палітычным плюралізме, падкрэсліўшы, што “воля народа, свабодна і справядліва выяўленая з дапамогай перыядычных і сапраўдных выбараў, з’яўляецца асновай улады і легітымнасці любога ўрада”, і пацвердзілі гэтыя абавязацельствы ў Стамбуле ў 1999 годзе.

“Як могуць праходзіць свабодныя і справядлівыя выбары ў такім становішчы ў Беларусі? Дзе няма свабоды выказвання меркаванняў ці свабоды СМІ? Дзе кожны, хто выказвае пункт гледжання, які супярэчыць уладам, аб’яўляецца “экстрэмістам”? Дзе асобы, якія спрабуюць рэалізаваць сваё права на свабоду мірных сходаў і асацыяцый, сутыкаюцца з рэальнай пагрозай арышту і ўзяцця пад варту? У абстаноўцы абмежаванняў на палітычны ўдзел і фактычна не дапускаючай ніякай формы палітычнай апазіцыі ў краіне?” — гаворыцца ў дакуменце.

Падкрэсліваецца, што Мінск “павінен пакласці канец гэтым парушэнням правоў чалавека”.

Працэс падрыхтоўкі да сёмых прэзідэнцкіх выбараў, прызначаных на 26 студзеня 2025 года, праходзіць пад кантролем уладаў, палітычнае поле краіны зачышчанае ад актыўных апанентаў Лукашэнкі. Прадстаўнікі беларускіх дэмакратычных сілаў за мяжой называюць тое, што адбываецца, “спецаперацыяй па ўтрыманні ўлады”, праваабаронцы ўказваюць на імітацыю канкурэнцыі.

6 снежня завяршыўся этап збору подпісаў за вылучэнне кандыдатаў. Кіраўнік Цэнтрвыбаркама Ігар Карпенка заявіў дзяржСМІ, што ён “прайшоў спакойна”. Падрабязнасці функцыянер не прывёў.

З 1996 года ніводная выбарчая кампанія ў Беларусі не была прызнана незалежнымі назіральнікамі транспарэнтнай і адпаведнай дэмакратычным стандартам.

Папярэднія прэзідэнцкія выбары 9 жніўня 2020 года адзначыліся самымі маштабнымі і працяглымі пратэстамі за ўсю гісторыю суверэннай Беларусі. Масавыя палітычныя рэпрэсіі, якія пачаліся ў перыяд мінулых прэзідэнцкіх выбараў 2020 года, працягваюцца да гэтага часу.

Назіральнікі ад АБСЕ, як і на мінулыя выбарчыя кампаніі, у краіну не запрошаны.