ПАCЕ плануе заявіць аб нелегітымнасці Лукашэнкі

29 студзеня, Позірк. “Так званыя “выбары”, арганізаваныя ў Беларусі 26 студзеня 2025 года, не адпавядаюць мінімальным міжнародным стандартам дэмакратычных выбараў <…>, няма ніякіх падстаў для прызнання легітымнасці Аляксандра Лукашэнкі ў якасці прэзідэнта”. Такія высновы змяшчаюцца ў праекце рэзалюцыі Парламенцкай асамблеі Савета Еўропы (ПАСЕ), разгляд якога запланаваны на 30 студзеня.

Падкрэсліваецца, што “дэмакратычныя выбары немагчымыя без захавання правоў чалавека, у прыватнасці свабоды слова, сходаў і асацыяцый”.

ПАСЕ плануе заявіць, што “Беларусі трэба: спыніць усе рэпрэсіўныя меры, накіраваныя на прыгнечанне іншадумства, забяспечыць безумоўнае і неадкладнае вызваленне ўсіх палітычных зняволеных і забяспечыць іх рэабілітацыю; аб’явіць амністыю для ўсіх арыштаваных па палітычных матывах; неадкладна пакласці канец усім актам катаванняў або бесчалавечнага і прыніжаючага годнасць абыходжання”.

Таксама ў праекце дакумента змяшчаецца заклік забяспечыць арганізацыю свабодных і справядлівых выбараў, нараўне з захаваннем грамадзянскіх і палітычных правоў і свабод, стварыць умовы для мірнай перадачы ўлады пасля іх, неадкладна ўвесці мараторый на смяротную кару і зрабіць крокі да яе канчатковай адмены.

Усе краіны — члены Савета Еўропы плануецца заклікаць “адхіліць легітымнасць так званых выбараў у Беларусі ад 26 студзеня 2025 года, дакладна заявіць аб сваім непрызнанні абрання Аляксандра Лукашэнкі на пасаду прэзідэнта Беларусі і зрабіць рашучыя крокі па пашырэнні і інтэнсіфікацыі адрасных санкцый супраць рэжыму і тых, хто падтрымлівае яго незаконную дзейнасць“.

Таксама — працягваць і актывізаваць падтрымку структур беларускіх дэмакратычных сіл на чале са Святланай Ціханоўскай, падтрымліваць і пашыраць намаганні па расследаванні парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі і актыўна падтрымліваць механізмы, якія забяспечваюць прыцягненне вінаватых да адказнасці, вывучыць меры па аблягчэнні ўезду і знаходжання ў бяспечных і годных умовах беларускіх грамадзян, якія ўцякаюць ад рэжыму Лукашэнкі.

На думку аўтараў праекта, за мяжой неабходна аказваць дапамогу беларускім мігрантам у захаванні іх мовы, культуры і самабытнасці і ўстрымлівацца ад іх вяртання ў Беларусь да таго часу, пакуль яны рызыкуюць пераследаваць.

Змяшчаецца заклік стварыць механізмы для адсочвання выпадкаў транснацыянальных рэпрэсій і забяспечыць, каб партнёры Савета Еўропы, праваабаронцы, журналісты і актывісты, былі лепш абаронены ад рызыкі быць падвергнутымі ім.

Рэпрэсіі вымусілі збегчы з краіны “больш за 500 тыс. беларусаў”, гаворыцца ў праекце, многія сутыкаюцца з рэпрэсіямі, якія працягваюцца ў выглядзе завочных судовых працэсаў, канфіскацыі маёмасці, немагчымасці падоўжыць пасведчанне асобы, пагроз сям’і і злоўжыванні беларускімі ўладамі сістэмай абвесткі Інтэрпола для.

Абмеркаванне можа завяршыцца прыняццем адпаведнай рэзалюцыі асамблеі, яе тэкст будзе рыхтавацца з 28 па 30 студзеня камітэтам ПАСЕ па палітычных пытаннях і дэмакратыі, які плануе правесці апошняе пасяджэнне па гэтым пытанні раніцай 30 студзеня, непасрэдна перад абмеркаваннем пытання на пленарнай сесіі.

Раніцай 30 студзеня, непасрэдна перад разглядам пытання “Настойлівая неабходнасць правядзення свабодных і справядлівых выбараў у Беларусі” на сесіі ПАСЕ, канчатковы праект рэзалюцыі будзе абмяркоўвацца камітэтам ПАСЕ па палітычных пытаннях і дэмакратыі.

Цяпер на сайце ПАСЕ зарэгістраваны дзве прапановы па дапаўненнях да праекта тэксту рэзалюцыі. У прыватнасці, прапануецца, каб ПАСЕ заклікала дзяржавы — члены Савета Еўропы “садзейнічаць правасуддзю і прыцягненню да адказнасці за злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя супраць беларусаў вышэйшым ваенна-палітычным кіраўніцтвам Беларусі”, а таксама “падтрымаць перадачу ўрадам Літвы сітуацыі ў Беларусі ў офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суда“

У рабоце асобных пасяджэнняў у рамках бягучай зімовай сесіі ПАСЕ прымае ўдзел дэлегацыя беларускага Каардынацыйнага савета.