Беларусь можа займацца доўгатэрміновай выведкай у Літве за кошт значнай дыяспары — літоўскія спецслужбы

7 сакавіка, Позірк. Значная беларуская дыяспара ў Літве “па-ранейшаму дае спецслужбам магчымасці для стварэння доўгатэрміновых выведніцкіх пазіцый у Літве”, гаворыцца ў дакладзе літоўскага Дэпартамента дзяржаўнай бяспекі (ДДБ) і Другога дэпартамента аператыўных службаў Узброеных сіл.

У дакуменце сцвярджаецца, што беларускія спецслужбы “прымушаюць членаў беларускай дыяспары да супрацы, пагражаючы бяспецы іх сваякоў, што засталіся ў Беларусі, і праву карыстацца ўласнай нерухомасцю або бізнесам у Беларусі”. Для ўсталявання і падтрымання кантактаў з агентамі, што дзейнічаюць за мяжой, усё часцей выкарыстоўваюцца сродкі дыстанцыйнай сувязі. Агентам даручаюць збіраць выведніцкую інфармацыю пра літоўскія установы, беларускую дыяспару і дэмакратычную апазіцыю.

Мэтай беларускай выведкі таксама з’яўляюцца айчынныя кампаніі, якія маюць даччыныя прадпрыемствы ў Літве, але працягваюць працаваць у Беларусі. Гэтыя кампаніі, як заяўлена ў дакладзе, “кантралююцца супрацоўнікамі беларускай выведкі, якія маюць інфармацыю не толькі пра супрацоўнікаў, што працуюць у Беларусі, але і ў Літве”.

Беларускія спецслужбы “надаюць пільную ўвагу асобам, якія маюць хоць найменшае дачыненне да апазіцыйнай дзейнасці”, з якімі яны дыстанцыйна ўсталёўваюць кантакт, “робяць захады засцярогі і спрабуюць выцягнуць іх назад у Беларусь”. Калі такія людзі вяртаюцца ў Беларусь, “іх дапытваюць, часта затрымліваюць і вярбуюць спецслужбы”.

“Нягледзячы на рызыку затрымання, беларусы, што жывуць у Літве, працягваюць наведваць Беларусь”, — падкрэсліваецца ў дакладзе.

Сярод іншага згадваецца сітуацыя з затрыманнем двух грамадзян Літвы, якія абвінавачваюцца ў шпіянажы на карысць Беларусі.

Літоўскія спецслужбы звяртаюць увагу на “бесперашкоднае выкарыстанне паветранай прасторы Беларусі расійскімі ўзброенымі сіламі”, што “прадстаўляе пагрозу для суседніх краін НАТО”, нават у сітуацыі, калі ў Беларусі няма “расійскіх наземных манеўраных часцей”.

“Прэзідэнцкія выбары” 2025 года, як адзначаецца ў дакуменце, “не былі ні празрыстымі, ані дэмакратычнымі, але тым не менш яны былі неабходныя Аляксандру Лукашэнку для легітымацыі свайго праўлення ў вачах беларускай грамадскасці і міжнароднай супольнасці”, — адзначана ў дакуменце. На думку літоўскага боку, працэс быў арганізаваны такім чынам, што “ў насельніцтва было як мага менш часу для ўдзелу ў любых антырэжымных грамадзянскіх ініцыятывах”.

Лукашэнка, мяркуюць аўтары дакладу, разглядае РФ як “ключавога прыхільніка свайго рэжыму і гаранта яго ўлады”; Беларусь “усё больш актыўна падтрымлівае міжнародныя палітычныя ініцыятывы Расіі, асабліва ў кантэксце фармавання альтэрнатыўнага міжнароднага парадку і шматпалярнага свету”.

“У бліжэйшай перспектыве Лукашэнка будзе дамагацца прызнання сябе легітымным лідарам Беларусі і пераследваць прагматычныя інтарэсы ў развіцці стасункаў з заходнімі краінамі, у тым ліку з Літвой. Аднак Беларусь застанецца найбліжэйшым саюзнікам Расіі і не зменіць свайго стратэгічнага курсу”, — канстатуецца ў дакладзе.

Стасункі афіцыйнага Мінска і Літвы рэзка пагоршыліся пасля сфальсіфікаваных рэжымам Лукашэнкі прэзідэнцкіх выбараў 2020 года, распачатых пасля іх масавых пратэстаў, на якія ўлады адказалі надзвычайнымі паводле маштабу рэпрэсіямі, якія не спыняюцца дагэтуль. Літва стала цэнтрам прыцягнення для апанентаў уладаў у Мінску, у Вільнюсе знаходзіцца офіс Святланы Ціханоўскай.

Пасля рэжым Лукашэнкі неаднаразова даваў літоўскім уладам падставы пастрожваць пазіцыю ў дачыненні да афіцыйнага Мінска: міграцыйны крызіс на межах ЕС, стварэнне ўмоў для вымушанай пасадкі ў беларускай сталіцы самалёта Ryanair, які ляцеў з Афін у Вільнюс, падтрымка агрэсіі РФ супраць Украіны, размяшчэнне на сваёй тэрыторыі расійскай тактычнай ядзернай зброі і наймітаў групоўкі “Вагнер”. Лічачы ўсё гэта пагрозай нацыянальнай бяспецы, улады Літвы сталі адным з галоўных лабістаў узмацнення санкцый супраць мінскага рэжыму.

У 2024 годзе 598 грамадзянаў Беларусі прызналі пагрозай нацыянальнай бяспецы Літвы. Расіян — 125, ці ў 4,8 разы менш.