12 лістапада, Позірк. Прэм’ер-міністр Літвы Інга Ругінене 12 лістапада пацвердзіла атрыманне афіцыйнай прапановы Мінска аб правядзенні перамоваў пра урэгуляванне сітуацыі на мяжы.
“Атрыманы ліст аб пачатку перамоваў. Мы яго вывучым і прымем адпаведныя рашэнні“, — цытуе Ругінене Літоўская тэлерадыёкампанія.
“Мы бачым пазітыўныя сігналы, але нам трэба пераканацца ў гэтым. Як толькі мы будзем упэўненыя, мы абавязкова неадкладна, тут і цяпер, адкрыем межы і дазволім рух. Але закрыццё межаў-гэта барацьба з гібрыднай атакай з выкарыстаннем паветраных шароў”, — дадала яна.
Раней у той жа дзень міністр унутраных спраў Літвы Уладзіслаў Кандратовіч заявіў, што можна “паспрабаваць урэгуляваць сітуацыю на непалітычным узроўні”, на ўзроўні памежнікаў. “Што тычыцца мяжы, то, падобна, мы ўжо бачым пэўныя рухі з боку Беларусі“, — дадаў ён.
Супраць перамоваў “на ўмовах Мінска” паслядоўна выступае міністр замежных спраў Кястуціс Будрыс.
У той жа час кіраўнік беларускага знешнепалітычнага ведамства Максім Рыжанкоў пасля дакладу Аляксандру Лукашэнку 12 лістапада заявіў, што з улікам сітуацыі, якая “зайшла ўжо цалкам далей паўнамоцтваў упаўнаважаных памежных службаў“ дзвюх краін, далейшымі перамовамі з Вільнюсам даручана займацца МЗС.
Паводле слоў Рыжанкова, Беларусь гатовая весці перамовы з Літвой аб урэгуляванні сітуацыі на мяжы “ў любы момант на любой тэрыторыі — без якіх-небудзь папярэдніх умоў“, пры гэтым Мінск мае на мэце “больш хуткае ўрэгуляванне сітуацыі“.
“Таму што наступныя меры павінны ў сябе ўключаць цэлы комплекс палітычных і дыпламатычных рашэнняў, — заявіў Рыжанкоў. — Яшчэ раз паўтараю: рашэнняў, якія накіраваны (як мы лічым, беларускі бок) на больш хуткае ўрэгуляванне сітуацыі і аднаўленне нармальнага функцыянавання нашай мяжы ў інтарэсах грамадзян абедзвюх краін. Адпаведныя прапановы літоўскаму боку па лініі ўпаўнаважаных памежных органаў былі накіраваныя, і мы чакаем адпаведнай рэакцыі літоўскага боку“.
“Ужо паспяшаўся міністр замежных спраў Літвы сказаць, што з міністрам Рыжанковым сустракацца не будзе цяпер. Гэта ён так у прэсу даў, але гэта ж не азначае, што размовы не будзе“, — дадаў кіраўнік беларускага знешнепалітычнага ведамства.
12 лістапада Будрыс заявіў, што мяжа з Беларуссю будзе адкрытая, калі Лукашэнка перастане перашкаджаць паветранаму руху ў Літве, а таксама ствараць пагрозу НАТО і Еўрасаюзу, “калі Беларусь, якая цяпер нічога не робіць з транспарціроўкай у Літву кантрабанды з дапамогай шароў, перастане эскаляваць сітуацыю да мяжы гарачай фазы“.
Кіраўнік літоўскай дыпламатыі адзначыў, што аб сітуацыі з Беларуссю інфармаваная і актыўна ўцягнутая ў яе адміністрацыя ЗША, для якой, як ён спадзяецца, гэтае пытанне будзе адным з прыярытэтных.
Міністр падкрэсліў, што ў Літвы ёсць спіс захадаў, якімі можна адказаць на эскалацыю з боку рэжыму Лукашэнкі.
11 лістапада Будрыс заявіў аб адмове ад перамоваў з Мінскам аб аднаўленні працы пунктаў пропуску на мяжы з Беларуссю, нягледзячы на тое, што Лукашэнка даручыў кіраўніку свайго замежнапалітычнага ведамства пачаць такія. “Лукашэнка не ўстанаўлівае правілы… Я настойліва рэкамендую свайму ўраду не ісці па шляху, які нам спрабуюць навязаць“, — сказаў ён.
У канцы мінулага месяца Літва сутыкнулася з неаднаразовым масавым прылётам з Беларусі паветраных шароў і метэазондаў, якія выкарыстоўваюць кантрабандысты для перакідання цыгарэт. Рэагуючы на гэта, Вільнюс некалькі разоў часова закрываў пункты пропуску, а 29 кастрычніка літоўскі ўрад вырашыў закрыць іх на больш працяглы тэрмін — да 24:00 30 лістапада (1:00 1 снежня па мінскім часе) з магчымасцю падаўжэння.
У адказ урад Беларусі 31 кастрычніка прыняў пастанову № 599 “Аб прымяненні спецыяльнай абмежавальнай меры”, якой забараніў зарэгістраваным у Літве грузавым аўтамабілям, цягачам, прычэпам і паўпрычэпам праязджаць праз усе пункты пропуску, за выключэннем літоўскіх.
Праз узмацненне жорсткасці правілаў перасячэння мяжы ў Беларусі затрымалася больш за 1.100 літоўскіх фур. Улады ў Вільнюсе спрабуюць угаварыць рэжым Лукашэнкі дазволіць грузавікам вярнуцца на літоўскую тэрыторыю праз “эвакуацыйны калідор“, Мінск адмаўляецца да адкрыцця мяжы з боку Літвы.
Пакуль сітуацыя не вырашана, беларускія ўлады распарадзіліся змясціць літоўскія грузавікі на стаянкі каля пунктаў пропуску і арганізаваць ахову транспарту — платную. Пры гэтым кіроўцы вольныя вярнуцца ў Літву.
11 лістапада Лукашэнка даручыў Рыжанкову арганізаваць перамовы па пытаннях “нармалізацыі сітуацыі і аднаўлення паўнавартаснага функцыянавання пунктаў пропуску“ на беларуска-літоўскай мяжы. Паводле сцвярджэння Лукашэнкі, ад літоўскіх уладаў паступілі прапановы аб урэгуляванні сітуацыі.
Паведамлялася, што перамовы беларускі бок мае намер правесці з “літоўскімі ўпаўнаважанымі асобамі, адказнымі за гэты кірунак“. Каардынацыя перамоў даручана дзяржсакратару Савета бяспекі Аляксандру Вальфовічу.
12 лістапада кіраўнік Дзяржпагранкамітэта Канстанцін Моластаў паведаміў, што літоўскі бок “неаднаразова выходзіў з прапановамі аб часовым аднаўленні работы пунктаў пропуску праз дзяржаўную мяжу на розных умовах“.
“Відавочна, што сітуацыя, якая склалася, выходзіць за рамкі паўнамоцтваў памежных ведамстваў абедзвюх краін і гэта пытанне патрабуе дазволу на высокім дзяржаўным узроўні“, — лічыць ён.
