На шкоду бюджэту ў Беларусі працуе схема паставак люксавога адзення ў РФ — БРЦ

26 траўня, Позірк. У Беларусі арганізавалі пастаўкі ў Расію падсанкцыйнага люксавага адзення, гэта не толькі парушае абмежаванні ЗША і Еўрасаюза, але і перашкаджае паступленню падаткаў і мытных пошлін у бюджэт, гаворыцца ў матэрыяле Беларускага расследавальніцкага цэнтра (БРЦ).

Расследавальнікі нагадалі, што амаль адразу пасля пачатку поўнамаштабнай вайны РФ супраць Украіны шэраг кампаній, якія валодаюць люксавымі маркамі, прыпыніў працу на расійскім рынку. У сярэдзіне сакавіка 2022 года да “прыватных рашэнняў лідараў моднай індустрыі” дадаліся санкцыі ЗША і ЕС — у Расію забаранілі ўвозіць прадметы раскошы.

Люксавыя тавары, нягледзячы на ​​ўведзеныя забароны, усё яшчэ даступныя расіянам, канстатаваў БРЦ. “Фірма, якая называе сябе “Белкарга”, абяцае дастаўку з Еўропы ў Расію “без абмежаванняў у цане”, — гаворыцца ў расследаванні. — Вывучаючы яе старонку, мы натрапілі на пост ад 12 верасня 2024 года: “Выйгрыш у цане: замаўляючы дастаўку тавараў праз нас, атрымальнікі грузу пазбягаюць неабходнасці самастойна аплачваць пошліны на тавары даражэй за 1 тыс. еўра. Гэта асабліва актуальна для люкс-брэндаў, кошт якіх значна перавышае гэтую суму”.

Расследавальнікі звязаліся з фірмай праз WhatsApp і аформілі пробную замову. Адзначаецца, што аператар кампаніі ў перапісцы прапанавала схему дастаўкі: замоўшчык сам замаўляе ўпадабанае адзенне ў італьянскай інтэрнэт-краме і аплачвае куплю, а далей альбо прадавец адпраўляе пасылку на склад пад Вільнюсам, альбо “Белкарга” забірае заказ у Італіі і дастаўляе яго ў Літву, дзе тавар афармляецца і адпраўляецца ў РФ.

У працэсе “афармлення” заяўкі журналісты высветлілі, што кампаніі не важны рэальны кошт замоўленых тавараў (цэны на тавары, якія нібыта зацікавілі, расследавальнікі наўмысна прынізілі амаль у чатыры разы, але ў пасярэдніка гэта пытанняў не выклікала), а сума за дастаўку разлічваецца паводле вагі.

Адзначаецца, што “Белкарга” выставіла рахунак за дастаўку з Мілана ў Вільнюс — 130 еўра, а з Вільнюса ў Маскву — 255 долараў. Дзякуючы такой схеме, канстатавалі расследавальнікі, меры, якія абмяжоўваюць пастаўку тавараў даражэй за 300 еўра, перастаюць працаваць.

Заніжэнне цэн пры імпарце адзення, звярнуў увагу БРЦ, адбіваецца на даходах Беларусі ад падатку на дабаўленую вартасць і ўвазных мытных пошлін.

“У выпадку нашай эксперыментальнай замовы адзення рэальным коштам 6.450 еўра мы мусілі б заплаціць за яе ўвоз 10% мытнай пошліны і 20% ад кошту тавару і пошліны ўвазнога ПДВ. Атрымліваецца больш за 2.000 еўра, — гаворыцца ў матэрыяле. — Калі б пазначылі мытную цану кожнай замоўленай курткі па 300 еўра — максімальная цана адзення, якое можна вывозіць з ЕС, то памер нашых плацяжоў у бюджэт быў бы ўдвая меншы. Але “Белкарга” збіралася ўзяць з нас толькі траціну нават ад гэтай меншай сумы”.

БРЦ выказаў здагадку, што “Белкарга” “амаль не плаціць імпартных пошлін ці не плаціць зусім”. Адзначаецца, што ў транспартных накладных за 2023–2024 гады, якія БРЦ атрымаў ад крыніцы ў лагістычнай галіне, пры пастаўцы ў РФ з Беларусі “куртку Balenciaga, якая каштуе больш за 3.000 еўра, ацанілі ў 4 долары”.

Калі ў Беларусь тавар увозілі за такую ж цану, то “на кожнай тысячы ўвезеных такім чынам куртак бюджэт губляе амаль 700 тыс. еўра”, заявілі расследавальнікі.

“У адным з пастоў на старонцы кампаніі “Белкарга” ў “Фэйсбуку” мы знайшлі спасылку на сайт cargo-buyer.ru і два кантактныя нумары, па адным з якіх і звязаліся з кампаніяй у WhatsApp. Другі [нумар] пазначаны і на cargo-buyer.ru, на якім таксама прапануюць дастаўку адзення з Еўропы ў Расію праз Вільнюс. На сайце пазначаная юрыдычная асоба, якой ён належыць, — расійскае ТАА “Паскальтрэйд”, — гаворыцца ў матэрыяле. Пры гэтым у мытных дэкларацыях за 2023–2024 гады, якія маюцца ў распараджэнні журналістаў, гэтая фірма значыцца толькі атрымальнікам адзення з Беларусі.

Адпраўніком ва ўсіх выпадках выступае “Гандлёвы дом Экспартгандаль”, які, паводле інфармацыі БРЦ, звязаны з бізнесменам Аляксандрам Зайцавым — былым памочнікам Віктара Лукашэнкі (старэйшы сын Аляксандра Лукашэнкі). З канца 2020 года па сярэдзіну 2021-га менавіта Зайцаў лічыўся ўласнікам гэтай фірмы, гаворыцца ў матэрыяле.

Літоўскі расследавальніцкі цэнтр Siena перадаў БРЦ мытныя дэкларацыі амаль на 600 адзінак тавараў з Італіі, увезеных у Беларусь. У іх адпраўніком пазначаная італьянская лагістычная фірма Lemon (створана за тыдзень да пачатку вайны), а атрымальнікам — “Гандлёвы дом Экспартгандаль”.

У 2024 годзе “Гандлёвы дом Экспартгандаль” адправіў у Расію каля 8 тыс. мужчынскіх куртак італьянскай вытворчасці — гэта, як адзначаецца, 68% вагі і 59% кошту агульнага аб’ёму такіх тавараў, якія пастаўляюцца з Беларусі ў РФ.

“Амаль усе курткі з Італіі, якія кампанія завезла ў Расію, паводле даных з дэкларацый, што мы маем, афармлялі па цане да 40 долараў за адзінку, — звярнулі ўвагу расследавальнікі. — Калі выказаць здагадку, што розніца паміж рэальным і задэклараваным коштам куртак прыкладна такая, як у выпадку з нашай замовай, то беларускі бюджэт толькі на гэтых пастаўках мог недалічыцца амаль 1,1 млн эўра”.

У 2022–2024 гадах “Гандлёвы дом Экспартгандаль”, як сцвярджаецца ў матэрыяле, удзельнічаў яшчэ ў некалькіх схемах па абыходзе санкцый ЕС і ЗША супраць РФ і Беларусі. Згодна з падлікамі БРЦ, за гэты час кампанія паставіла ў Расію не менш як 825 мікрасхем амерыканскай і еўрапейскай вытворчасці. Яна ж фігуравала пры пастаўках з Італіі яшчэ аднаго падсанкцыйнага тавара — шын. Нягледзячы на ​​гэта, падкрэслілі расследавальнікі, “Гандлёвы дом Экспартгандаль” дагэтуль не ўключаны ў санкцыйныя спісы ЕС і ЗША.

Падчас працы над расследаваннем журналісты вышлі на літоўскую кампанію Vinges Terminalas. У перапісцы з БРЦ прадстаўнік “Белкарга” паведаміў, што на вільнюсскі склад гэтай кампаніі паступае адзенне з Еўропы перад адпраўкай у Беларусь.

У адказе на запыт БРЦ супрацоўнік Vinges Terminalas напісаў, што яму “невядома, ці выкарыстоўваецца склад у ланцужку паставак прадметаў раскошы ў Расію”. У лісце таксама было сказана, што ніякіх дагавораў аб супрацы з кампаніямі “Паскальтрэйд” (“Белкарга”) і “Гандлёвы дом Экспартгандаль” у іх “няма і не было”.