У частцы крэдытаў ёсць зрух у бок заходняй мадэлі, і тут няма нічога дрэннага — Галоўчанка

12 верасня, Позірк. Тое, што людзі “бяруць больш сродкаў у доўг, плануюць буйныя пакупкі за кошт крэдытных сродкаў, сведчыць аб упэўненасці ў будучыні і росце даходаў”, заявіў старшыня праўлення Нацыянальнага банка Раман Галоўчанка ў эфіры тэлеканала “Беларусь 1” 12 верасня.

Свой пункт гледжання спікер патлумачыў тым, што банк не выдасць крэдыт, калі не ўбачыць стабільных крыніц даходу ў крэдытаатрымальніка.

У Беларусі, паводле яго слоў, адбываецца “зрух паводзін людзей у бок заходняй мадэлі”, дзе высокі ўзровень дабрабыту шмат у чым “грунтуецца на жыцці ў крэдыт”: “Дом у крэдыт, машына ў крэдыт, вучоба ў крэдыт і гэтак далей. Мы паціху зрушваемся, мабыць, у бок гэтай мадэлі. Я тут нічога дрэннага не бачу”.

Пры гэтым “ключавое пытанне — у балансіроўцы паміж узроўнямі даходу і закрэдытаванасці”, каб высокая крэдытная нагрузка не перацякла ў “дрэнныя пазыкі”, але на цяперашні момант Нацбанк не бачыць нейкіх сур’ёзных дысбалансаў, сказаў Галоўчанка.

Паводле яго слоў, за апошнія два гады ў фізічных асоб “агульны паказчык долі сродкаў, якія выдаткоўваюцца на пагашэнне крэдытаў, знізіўся на 2%, а паказчык долі дрэнных крэдытаў знаходзіцца на прымальным узроўні і не перавышае 0,5%”.

“Мы банкі арыентуем на тое, каб яны ўважліва падыходзілі да ацэнкі закрэдытаванасці кліентаў, — сказаў кіраўнік НБ. — Уведзены паказчык індывідуальнай пазыковай нагрузкі. Мы зыходзім з таго, што суадносіны плацяжоў па ўсіх крэдытах, якія ёсць у чалавека, да яго даходаў не павінны перавышаць 40%. Па памяці магу сказаць, што ён у нас у сярэднім пакуль складае 27-29%. Таму, мусіць, пакуль няма неабходнасці нейкім чынам у гэты працэс умешвацца”.

Пры гэтым Нацбанк “трошкі падціскае” спажывецкае крэдытаванне, бо назіраецца “дастаткова істотны” яго рост: “І каб потым мы не ўперліся ў нейкую лічбу, калі давядзецца дастаткова рэзкія меры прымаць, банкі сушаць партфель спажывецкага крэдытавання. Безумоўна, гэта не распаўсюджваецца на тое, у чым мы зацікаўлены — у куплянні і набыцці тавараў айчыннай вытворчасці: і аўтамабіляў, і нерухомасці, і іншых тавараў”.

Як паведамлялася раней, па выніках сямі месяцаў запазычанасць фізасоб па спажывецкіх крэдытах у гадавым вымярэнні вырасла амаль на траціну. У студзені — ліпені 2025 года банкі, якія працуюць у Беларусі, выдалі фізічным асобам крэдытаў (у нацыянальнай і замежнай валютах) на 9 млрд 260,3 млн рублёў (тут і далей у эквіваленце) — на 1,7% больш, чым за сем месяцаў 2024-га (9 млрд 101,2 млн), вынікае з праведзенага “Позiркам” аналізу даных Нацыянальнага банка.

На спажывецкія патрэбы выдадзена крэдытаў на 7 млрд 299,7 млн. рублёў (6 млрд 950,4 млн; +5% у гадавым вымярэнні), на фінансаванне нерухомасці — на 1 млрд 960,7 млн (1 млрд 765,7 млн; -8,8%).

Запазычанасць фізасоб па крэдытах на 1 жніўня 2025 года склала 28 млрд 192,3 млн рублёў (год таму — 22 млрд 812,6 млн; +20,6%): па спажывецкіх крэдытах — 11 млрд 113,2 млн (8 млрд 432,1 млн; +31,8%), на фінансаванне нерухомасці — 17 млрд 43,6 млн (14 млрд 902,4 млн; +14,4%).

Пратэрмінаваная — 48 млн рублёў (40,4 млн; +18,8%): па спажывецкіх крэдытах — 47 млн (40,1 млн; +17,2%), на фінансаванне нерухомасці — 0,9 млн (0,3 млн; рост у тры разы).

Запазычанасць па рублёвых і валютных крэдытах, выдадзеных банкамі юрыдычным асобам, на 1 жніўня 2025 года склала 61 млрд. 172,3 млн. рублёў, сведчаць даныя рэгулятара.

Праведзены “Позіркам” аналіз паказаў, што актуальная сума доўгу на 12,4% большая, чым было на 1 жніўня 2024-га (54 млрд 404,5 млн рублёў), і на 3,8% больш, чым на 1 студзеня 2025-га (58 млрд 952,8 млн).

Пратэрмінаваная запазычанасць на 1 жніўня склала 255,3 млн рублёў (+4,5%). На 1 студзеня яна складала 733,5 млн рублёў (зніжэнне амаль у 2,9 раза).

Сярэднія стаўкі па крэдытах банкаў (тут і далей без уліку міжбанкаўскіх крэдытаў) за месяц выраслі на 0,19 працэнтнага пункта (з 10,96% у чэрвені да 11,15% у ліпені).