Генпракурор Літвы паведаміла пра затрыманне чатырох падазраваных у дачыненні да інцыдэнтаў з аэрастатамі

29 кастрычніка, Позірк. У сувязі з масавым уварваннем у Літву з Беларусі метэазондаў з цыгарэтамі затрымана чатыры чалавекі, паведаміла генеральны пракурор балтыйскай краіны Ніда Грунскене.

Паводле яе слоў, якія перадае lrt.lt, затрыманыя ўзятыя пад варту на два месяцы.

Грунскене паведаміла, што сёлета па факце перавозкі кантрабандных цыгарэт з дапамогай аэрастатаў пачата 21 дасудовае расследаванне, устаноўлена 50 падазраваных.

За дзевяць месяцаў 2025-га, дадала яна, зафіксавана больш за 500 выпадкаў перавозкі кантрабандных цыгарэт метэазондамі. Расследаванні фактаў кантрабанды аб’ядноўваюцца, але ў асобных выпадках, пры ўстанаўленні падазраванага, такі эпізод вылучаецца ў асобную вытворчасць, удакладніла генпракурор.

Паводле яе слоў, у цяперашні час 16 падобных спраў перададзеныя ў суд (12 разгледжаны, чатыры знаходзяцца на разглядзе). Вінаватымі прызнана 18 чалавек, агульная сума накладзеных штрафаў перавышае 111 тыс. еўра.

“Некалькі чалавек прыгаворана да пазбаўлення волі на тэрмін адзін год і пяць месяцаў”, — паведаміла кіраўнік ведамства.

“У нас, безумоўна, ёсць вынікі. А калі казаць пра статыстыку, то агульная колькасць выяўленых пачкаў цыгарэт, <…> за 9 месяцаў склала больш за 730 тыс. штук. Агульны кошт выяўленых і канфіскаваных цыгарэт складае 3,553 млн еўра”, — падкрэсліла генпракурор.

Грунскене звярнула ўвагу, што тэрмін “гібрыдная вайна” не замацаваны ў Крымінальным кодэксе Літвы, але гэта не азначае, што не збіраюцца доказы. Паводле яе слоў, правяраюцца розныя версіі, каб устанавіць, што ўвоз кантрабанды ў Літву з’яўляецца “арганізаванай дзейнасцю”.

Пра тое, што залёт у Літву метэазондаў з кантрабанднымі цыгарэтамі з’яўляецца элементам “гібрыднай вайны“ і арганізаваны беларускімі спецслужбамі заявіў, у прыватнасці, 28 кастрычніка прэзідэнт краіны Гітанас Наўседа. Аднак, паводле слоў генпракурора, цяпер справы аб метэазондах расследуюцца ў Літве паводле артыкула 199 КК (кантрабанда), пры гэтым абцяжваючай акалічнасцю з’яўляецца тое, што грузы дастаўляюцца ў краіну “агульнанебяспечным спосабам“. Грунскене паведаміла, што атрымала ад МУС прапановы па ўнясенні змяненняў і дапаўненняў у артыкулы КК аб кантрабандзе.

27 кастрычніка Літва закрыла мяжу з Беларуссю на нявызначаны тэрмін, далейшая стратэгія дзеянняў павінна быць вызначаная на пасяджэнні ўрада 29 кастрычніка. Пункт пропуску Шальчынінкай (з беларускага боку Беняконі) не працуе, праз Мядзінінкай (Каменны Лог) прапускаюць “некаторыя катэгорыі асоб“. Праехаць могуць дыпламаты, а вярнуцца ў Літву — грамадзяне ЕС і ўладальнікі літоўскага віду на жыхарства.

Да гэтага Літва закрывала мяжу некалькі разоў. Упершыню мяжа была зачыненая ў ноч на 22 кастрычніка. З-за аэрастатаў у аэрапорце Вільнюса было затрымана альбо адменена восем рэйсаў. У мэтах бяспекі Літва да раніцы прыпыніла працу пунктаў пропуску Мядзінінкай і Шальчынінкай. У той жа дзень паверанаму ў справах Беларусі была ўручаная нота пратэсту ў сувязі з парушэннем паветранай прасторы.

25 кастрычніка МЗС Літвы ўручыў паверанаму ў справах Беларусі яшчэ адну “строгую ноту пратэсту“, папярэдзіўшы, што Вільнюс “расцэньвае гэтыя інцыдэнты як свядомую правакацыю і эскалацыю напружанасці“.

27 кастрычніка МЗС Беларусі ўручыў ноту пратэсту часоваму паверанаму ў справах Літвы ў Беларусі Эрыкасу Вілканецасу “ў сувязі з чарговым аднабаковым закрыццём мяжы, ажыццёўленым без якога-небудзь папярэдняга паведамлення”.

“Дадзенае рашэнне, якое закранула правы не толькі грамадзян Беларусі, але і грамадзян Літвы, а таксама грамадзян Еўрапейскага саюза і іншых дзяржаў, наглядна дэманструе грэбаванне Вільнюсам фундаментальнымі прынцыпамі свабоды перамяшчэння — адной з асноватворных каштоўнасцяў Шэнгенскай прасторы і Еўрапейскага саюза ў цэлым“, — заявіла знешнепалітычнае ведамства.

Беларускі дэмакратычны лідар Святлана Ціханоўская назвала інцыдэнты з аэрастатамі сведчаннем таго, што рэжым Аляксандра Лукашэнкі “выкарыстоўвае кантрабанду як інструмент гібрыднай атакі супраць Еўропы“.

28 кастрычніка Лукашэнка назваў рашэнне Літвы закрыць мяжу “вар’яцкай афёрай”. “Нават для такой дробнай краіны, як Літва, гэта дробна”, — сказаў ён.

Цяпер ад Мінска “патрабуюць выбачэнняў” за запуск метэазондаў на тэрыторыю Літвы, адзначыў Лукашэнка. “Ведаеце, калі вінаваты, трэба заўсёды прасіць прабачэння. І калі мы будзем перакананыя ў тым, што мы вінаватыя, нас пераканаюць у гэтым, мы публічна гатовыя гэта абмяркоўваць, мы выбачымся, гэта дакладна“, — дадаў прамоўца.

Разам з тым, заявіў ён, літоўскі бок павінен разабрацца з гэтым на сваёй тэрыторыі: “Калі туды ляцяць нейкія шарыкі паветраныя з цыгарэтамі ці яшчэ з чымсьці, я мяркую, што трэба вырашаць гэтае пытанне там. Яны ж не проста паляцелі невядома куды. Іх хтосьці там прыняў або прымае, хтосьці ў гэтым зацікаўлены. Трэба знайсці і ў корані спыніць падобныя рэчы”.

Паводле слоў Наўседы, заяўленая Лукашэнкам гатоўнасць папрасіць прабачэння за кантрабанду кажа пра тое, што “рашэнне аб закрыцці пунктаў пропуску на нявызначаны тэрмін правільнае“. “Сённяшні зварот Аляксандра Лукашэнкі і яго спроба папрасіць прабачэння — відавочная прыкмета таго, што гэта балюча, што на гэта рэагуюць“, — сказаў Наўседа.