Праваабаронцы: Беларусь не выконвае 223 з 252 рэкамендацый ААН у галіне правоў чалавека

1 снежня, Позірк. Беларусь выконвае вельмі малую частку рэкамендацый трэцяга цыклу Універсальнага перыядычнага агляду (УПА) у галіне правоў чалавека. Да такой высновы прыйшла кааліцыя беларускіх праваабарончых арганізацый па выніках адпаведнага прамежкавага даследавання.

Справаздачу аб выкананні Беларуссю рэкамендацый у рамках УПА апублікаваў Беларускі Хельсінкскі камітэт (БХК).

У дакуменце падкрэсліваецца, што ў 2020 годзе па выніках папярэдняй справаздачы Беларусь атрымала 266 рэкамендацый, з якіх 155 прыняла да выканання да 2025 года.

Праваабаронцы далі ацэнку 252 рэкамендацыям, бо па астатніх 14 не мелі поўнай інфармацыі.

Адзначаецца, што з 252 пунктаў “2 выконваюцца дзяржавай, 1 знаходзіцца ў стадыі выканання, 26 выконваюцца часткова і 223 не выконваюцца”.

“Акрамя таго, з 9 рэкамендацый, якія Беларусь пагадзілася выканаць у гэтым цыкле УПА, <…> толькі 5 выконваюцца, але не ў поўным аб’ёме (адна не выконваецца і 3 не ацэньваліся). З 124 рэкамендацый, якія Беларусь <…> [лічыць выкананымі], 2 сапраўды выконваюцца, 1 знаходзіцца ў стадыі выканання і 20 выконваюцца часткова (90 не выконваюцца і 11 не ацэньваліся). З 18 рэкамендацый, прынятых [да выканання] часткова, 1 выконваецца часткова і 17 не выконваюцца. 4 рэкамендацыі, прынятыя [да выканання] як тыя, што знаходзяцца ў стадыі рэалізацыі, не выконваюцца”, — гаворыцца ў справаздачы.

Праваабаронцы ўдакладняюць, што атрыманыя Беларуссю рэкамендацыі тычацца “ратыфікацыі міжнародных дамоваў, прававых і інстытуцыйных рэформаў, грамадзянскіх і палітычных правоў, эканамічных, сацыяльных і культурных правоў, правоў жанчын і іншых уразлівых груп”.

Сярод іншага, Беларусь не выконвае рэкамендацыі “ажыццяўляць заканадаўства і палітыку, неабходныя для адмены смяротнага пакарання”, наадварот, “насуперак прынятым міжнародным абавязацельствам, улады рабілі крокі па заканадаўчым пашырэнні сферы ўжывання смяротнага пакарання”.

На думку праваабаронцаў, не выконваецца і рэкамендацыя аб разглядзе пытання “далучэння да Міжнароднай канвенцыі для абароны ўсіх асоб ад гвалтоўных знікненняў”.

“Беларусь таксама атрымала рэкамендацыю падпісаць і ратыфікаваць дамову аб забароне ядзернай зброі, аднак змены, унесеныя ў Канстытуцыю ў выніку рэферэндуму 2022 года, сведчаць аб адмове ад статусу бяз’ядзернай дзяржавы, акрамя гэтага, Беларусь размясціла на сваёй тэрыторыі расійскую ТЯЗ”, — звяртаюць увагу праваабаронцы.

У справаздачы падкрэсліваецца, што па шэрагу рэкамендацый адсутнічае публічная інфармацыя аб разглядзе іх Беларуссю.

У кааліцыю арганізацый, якія ўдзельнічалі ў складанні справаздачы, акрамя БХК, увайшлі праваабарончы цэнтр “Вясна”, Беларуская асацыяцыя журналістаў, Lawtrend, Офіс па правах людзей з інваліднасцю, “Прававая ініцыятыва”, Human Constanta, Беларуская асацыяцыя адвакатаў правоў чалавека, экалагічная арганізацыя “Экадом”.

УПА — універсальна прызнаны механізм Савета ААН па правах чалавека (СПЧ), які ўяўляе сабой комплексны і ўсёабдымны агляд сітуацыі з правамі чалавека ва ўсіх дзяржавах-сябрах арганізацыі.

“Раз на 4,5 года кожная краіна — сябра ААН праходзіць працэдуру УПА, дзе дае справаздачу аб выкананні правоў чалавека. Іншыя дзяржавы даюць падсправаздачнай краіне рэкамендацыі, што неабходна палепшыць. Затым краіна, якая праходзіць працэдуру, добраахвотна вызначае, якія з атрыманых рэкамендацый прыняць. Мяркуецца, што краіна прымае і выконвае рэкамендацыі добраахвотна”, — адзначаюць праваабаронцы ў тлумачэнні да справаздачы.