БАЖ: У 2023 годзе пераслед журналістаў працягнуўся ў рамках больш шырокай барацьбы з іншадумствам
3 траўня, Позірк. У 2023 годзе рэпрэсіўная палітыка ўладаў у дачыненні да незалежных медыя працягнулася ў рамках “больш шырокай барацьбы з іншадумствам”, адзначае Беларуская асацыяцыя журналістаў (БАЖ) у аглядзе “СМІ ў Беларусі ў 2023 годзе”.
У дакуменце падкрэсліваецца, што незалежныя беларускія журналісты, блогеры і медыярэсурсы сутыкнуліся з “прагрэсавальным ціскам і абмежаваннямі”.
Ціск “меў дзве хвалі актыўнасці”, гаворыцца ў аглядзе. Першую БАЖ зафіксавала ў сакавіку (верагодна, звязаная з дыверсіяй на вайсковым аэрадроме пад Мінскам 26 лютага), другая пачалася ўвосень (у сувязі з падрыхтоўкай да адзінага дня галасавання на выбарах дэпутатаў 25 лютага 2024 года).
Адзначаецца, што барацьба з “экстрэмізмам” праводзілася як падстава для цэнзуры і пераследу: “Блакаваўся доступ да кантэнту сродкаў масавай інфармацыі, якія працягвалі сваю дзейнасць з-за мяжы, а любое супрацоўніцтва з імі разглядалася як праява экстрэмізму”.
БАЖ адзначае, што ўлады ўводзілі адміністрацыйныя і заканадаўчыя меры па абмежаванні доступу да інфармацыі, у прыватнасці, на гэта было накіравана прыняцце паправак да закона “Аб сродках масавай інфармацыі”.
Сярод іншага гэты закон устанаўлівае магчымасць прымянення мер у адказ у дачыненні да замежных СМІ: Мінінфарм атрымаў права забараняць іх дзейнасць у Беларусі на падставе інфармацыі МЗС, уключаючы забарону на распаўсюд кантэнту гэтых медыя праз іншыя сродкі масавай інфармацыі і інтэрнэт. Таксама пашыраны пералік падстаў для анулявання пасведчання аб рэгістрацыі СМІ і абмежавання доступу да інтэрнэт-рэсурсу, сеткавага выдання, агрэгатара навін.
Разам з тым дзяржаўная палітыка была накіраваная на фармалізацыю і ідэалагізацыю дзейнасці дзяржаўных СМІ “як інструментаў прапаганды і барацьбы з іншадумствам ва ўмовах “інфармацыйнай вайны” супраць Беларусі і Расіі”, адзначае БАЖ.
У аглядзе згадваецца, што ў індэксе свабоды прэсы, апублікаваным арганізацыяй “Рэпарцёры без межаў” (RSF), Беларусь за год апусцілася на чатыры пазіцыі і цяпер знаходзіцца на 167‑м месцы са 180. Яна ўвайшла ў лік 31 краіны, у якіх стан свабоды прэсы ацэньваецца як “вельмі дрэнны” — паміж Палесцінай і Нікарагуа.
Па выніках 2023 года ў рэйтынгу, складзеным RSF, Беларусь аказалася на трэцім месцы пасля Кітая і М’янмы па колькасці супрацоўнікаў СМІ, якія ўтрымліваюцца ў турмах (ад 48 гадзін): 55 за год. З іх жанчын-журналістаў было 10 — другі вынік пасля Кітая (14).
Пагоршыліся і пазіцыі Беларусі ў сусветным рэйтынгу свабоды інтэрнэту, які складаецца праваабарончай арганізацыяй Freedom House — як краіна з несвабодным інтэрнэтам яна атрымала ўсяго 25 балаў са 100 (у папярэднім годзе — 28 балаў).