Дарадца Ціханоўскай: Назваўшы ліцэй імем Дзяржынскага, ці будзеце вы гатовыя прысвоіць універсітэту імя Сталіна?

17 сакавіка, Позірк. “Ва ўсіх сэнсах надзвычайным” назвала прапанову прысвоіць ліцэю БДУ імя Фелікса Дзяржынскага дарадца Святланы Ціханоўскай па пытаннях адукацыі і навукі Таццяна Шчытцова.

Паводле яе слоў, якія перадае прэс-служба дэмакратычнага лідара, гэтая ініцыятыва сведчыць пра намер уладаў “узмацняць неататалітарную ідэалогію ў адукацыі і падпарадкоўваць усе адукацыйныя інстытуты інтарэсам сек’юрызацыі“.

“Вельмі паказальна, што імя заснавальніка УЧК прапануецца прысвоіць менавіта ліцэю БДУ. Да 2020 года ліцэй заставаўся самай перадавой навучальнай установай краіны — у тым ліку таму, што быў самым свабодным ад кантролю розных дзяржінстанцый”, — адзначыла Шчытцова.

“Шматгадовая атмасфера інтэлектуальнай свабоды, крэатыўнасці і ўзаемнай павагі паміж ліцэістамі, выкладчыкамі і адміністрацыяй”, падкрэсліла яна, зрабіла гэтую навучальную ўстанову “сапраўды ўнікальнай”.

“Каб пакласці канец гэтай традыцыі, у ліцэі пасля 2020-га паслядоўна звальнялі педагогаў, некалькі разоў мянялі кіраўнікоў, пакуль, нарэшце, не знайшлі “жалезнае рашэнне” — прызначыць дырэктара з чэкісцкім бэкграўндам”, — сказала дарадца Ціханоўскай.

Такім чынам, на яе думку, “рэжым шле цынічна-катэгарычны меседж: тое, што раней асацыявалася са свабодай, цяпер будзе асацыявацца з заснавальнікам УЧК”. “А значыць, і з інстытуцыяй, якая паклала пачатак доўгай традыцыі арганізаванага дзяржаўнага тэрору ў СССР — ад УЧК праз НКУС да КДБ, — удакладніла Шчытцова. — Адпаведна, гэта адначасова і меседж падтрымкі цяперашнім органам бяспекі, у кабінетах якіх дагэтуль вісіць партрэт Фелікса Эдмундавіча”.

“У тактычным плане ініцыятыва [дырэктара ліцэя Таццяны] Мамчыц, здаецца, мае цалкам пэўную практычную мэту — праверку на “жалезнасць” цяперашняга рэктара БДУ [Андрэя Караля]”, — лічыць дарадца Ціханоўскай, бо яму трэба будзе разгледзець прапанову, “у лепшых традыцыях КДБ аформленую ў выглядзе “калектыўнага звароту”.

“Мяркую, гэта сур’ёзны маральны выклік для доктара педагагічных навук, чалавека, які вывучаў і прасоўваў дыялагічны метад у навучанні, і які 14 жніўня 2020 года паабяцаў не адлічваць студэнтаў і не звальняць выкладчыкаў за ўдзел у пратэстных акцыях. З тых часоў Кароль праходзіць складаныя этапы прарэжымнай загартоўкі. Што ж, менавіта так гартуецца “чэкісцкая сталь”, а надзвычайнае становішча заўсёды патрабуе надзвычайных мер”, — сказала Шчытцова.

“Пасля таго як вы падтрымаеце прысваенне ліцэю імя Дзяржынскага, ці будзеце вы гатовыя прысвоіць універсітэту імя Сталіна?” — задала “паважанаму спадару рэктару” “чыста тэарэтычны пытанне” дарадца дэмлідара.

14 сакавіка на сустрэчы з кіраўніцтвам Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта дырэктар Ліцэя БДУ Таццяна Мамчыц перадала рэктару БДУ Андрэю Каралю калектыўны зварот супрацоўнікаў ліцэя з прапановай прысвоіць навучальнай установе імя “выбітнага ўраджэнца беларускай зямлі” Фелікса Дзяржынскага.

Мамчыц заняла пасаду дырэктара адной з самых прэстыжных сярэдніх навучальных устаноў Беларусі ў верасні 2023 года. Паводле звестак незалежных СМІ, раней яна працавала ў Інстытуце нацыянальнай бяспекі, які рыхтуе кадры для КДБ.

У Ліцэі БДУ дзеці вучацца ў 10 і 11 класах, пры паступленні ва ўстанову з года ў год вельмі высокі конкурс.

У ліцэі навучаюцца па профілях. Ёсць гуманітарны (беларуская філалогія), філалагічны (руская філалогія), гісторыка-грамадазнаўчы, грамадазнаўчы, эканамічны, геаграфічны, біялагічны, хімічны, матэматычны, інфарматыка-матэматычны, інфарматыка-фізічны, фізічны профілі.

Паводле неафіцыйнай інфармацыі, у гэтай навучальнай установе павінен быў пачаць вучыцца ў 2020 годзе малодшы сын Аляксандра Лукашэнкі Мікалай Лукашэнка пасля заканчэння 9 класаў Астрашыцкай сярэдняй школы (Мінскі раён, Мінская вобласць). СМІ паведамлялі, што ён паспяхова здаў іспыты і быў залічаны на біялагічны профіль, аднак заняткаў не пачаў. Пазней стала вядома, што ён вучыўся ў закрытай прыватнай школе, а потым з’ехаў у Кітай атрымліваць вышэйшую адукацыю.

Фелікс Дзяржынскі (1877–1926) — ураджэнец Беларусі (Дзяржынава, Мінская вобласць). Заснавальнік Усерасійскай надзвычайнай камісіі, якая пасля пераўтваралася ў АДПУ, НКУС, КДБ.

Да кастрычніка 1917 года Дзяржынскага неаднаразова арыштоўвалі, увогуле ён правёў 11 гадоў у турмах і на катарзе, дзе захварэў на сухоты.

Апублікаваны лісты Дзяржынскага, у якіх ён тлумачыць сваю жорсткасць у адносінах да ворагаў рэвалюцыі, за што атрымаў мянушку Жалезны Фелікс.

Дзяржынскі прызнаваўся ў лістах жонцы, што “для многіх няма імя страшнейшага”, чым ён, называў сябе “салдатам рэвалюцыі”.

У Беларусі ёсць горад Дзяржынск, які з’яўляецца раённым ментарам (Мінская вобласць). У Мінску яго імем названы праспект, помнік Дзяржынскаму ў сталіцы знаходзіцца ў скверы насупраць будынка КДБ.

У Дзяржынава працуе музей-сядзіба яго сям’і.