ЕС і Савет Еўропы ў дзень барацьбы супраць смяротнага пакарання нагадалі, што ў Еўропе яго прымяняе толькі Беларусь
10 кастрычніка, Позірк. Смяротнае пакаранне ўяўляе сабой “крайняе адмаўленне чалавечай годнасці”, гаворыцца ў сумеснай заяве ЕС і Савета Еўропы з нагоды Еўрапейскага і Сусветнага дня барацьбы супраць смяротнага пакарання 10 кастрычніка.
Дакумент апублікаваны на сайце Прадстаўніцтва Еўрапейскага Саюза ў Расіі.
“ЕС і Савет Еўропы зноў рашуча заяўляюць пра сваё безумоўнае непрыманне смяротнага пакарання ці яго паўторнае ўвядзенне ва ўсіх выпадках і пры любых абставінах. Мы вітаем падтрымку адмены смяротнага пакарання, якая расце ва ўсім свеце. Больш за дзве трэці ўсіх краін адмянілі смяротную кару заканадаўча або на практыцы. Летась колькасць краін, у якіх прыводзяцца ў выкананне смяротныя прысуды, дасягнула самага нізкага паказчыка за ўсю гісторыю чалавецтва”, — падкрэсліваецца ў заяве.
Нягледзячы на тэндэнцыю да адмены смяротнага пакарання, у шэрагу краін яно па-ранейшаму прыводзяцца ў выкананне смяротныя прысуды. Названы пяць краін з найбольшай колькасцю пакаранняў смерцю ў 2023 годзе: Кітай, Іран (74% усіх зарэгістраваных пакаранняў смерцю), Саудаўская Аравія, Самалі і Злучаныя Штаты Амерыкі. Вялікую заклапочанасць “выклікае выкарыстанне азотнай гіпаксіі ў Злучаных Штатах Амерыкі — спрэчны метад пакарання”.
ЕС і Савет Еўропы заклікаюць “тыя нямногія дзяржавы, у якіх смяротныя прыгаворы ўсё яшчэ прыводзяцца ў выкананне”, увесці мараторый у якасці першага кроку да поўнай адмены пакарання смерцю.
Адзначаецца, што гэты від пакарання практычна не ўплывае на стрымліванне або зніжэнне злачыннасці, не робіць грамадства больш бяспечным, але робіць судовыя памылкі незваротнымі: “Смяротнае пакаранне — гэта перажытак мінулага, якому не павінна быць месца ў XXI стагоддзі. Яна мусіць быць адмененая сёння”.
Беларусь — адзіная краіна на еўрапейскім кантыненце, у якой да гэтага часу прымяняецца смяротнае пакаранне, адзначаецца ў заяве.
У 2023 і 2024 гадах, наколькі вядома праваабаронцам, у Беларусі вынеслі два смяротныя прысуды.
Мінскі абласны суд на выязным пасяджэнні ў Слуцку (Мінская вобласць) 19 кастрычніка 2023 года вынес смяротны прыгавор Аляксандру Таратуце, які забіў свайго трохгадовага сына.
24 чэрвеня Мінскі абласны суд (суддзя Алег Лапека) прыгаварыў да вышэйшай меры пакарання грамадзяніна Германіі Рыка Крыгера (пазней памілаваны).
У праваабаронцаў няма інфармацыі аб выкананні ў Беларусі смяротных прысудаў у 2023 і 2024 гадах. У пачатку мінулага года стала вядома, што ў ліпені 2022-га быў пакараны смерцю Віктар Скрундзік.
За апошнія 20 гадоў расстраляна каля 400 прыгавораных да вышэйшай меры пакарання. Вядома толькі некалькі выпадкаў памілавання.
Пытанне аб адмене смяротнага пакарання было вынесена на рэферэндум у 1996 годзе. Паводле афіцыйных звестак, супраць выказалася 80,4% грамадзян, якія прынялі ўдзел у галасаванні.