Беларускія ўлады злоўжываюць антытэрарыстычным і антыэкстрэмісцкім заканадаўствам — спецдакладчык ААН

26 кастрычніка, Позірк. Беларускія ўлады злоўжываюць заканадаўствам аб барацьбе з тэрарызмам і экстрэмізмам для далейшай зачысткі грамадзянскай супольнасці, падаўлення свабоды выказвання меркаванняў і выкаранення палітычнай апазіцыі. Пра гэта, як паведамляецца на сайце Упраўлення вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека (УВКПЧ ААН) заявіла ў сваім дакладзе Генеральнай Асамблеі ААН спецдакладчык па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі Анаіс Марэн.

Паводле слоў Марэн, многія дзеячы апазіцыі, актывісты грамадзянскай супольнасці, праваабаронцы, адвакаты і журналісты атрымалі абразлівае кляймо “экстрэмістаў”, былі затрыманыя і прыцягнутыя да адказнасці, пачынаючы з 2020 года. Яна адзначыла, што “пераслед, рэпрэсіі і страх прымусілі тых, хто не знаходзіцца за кратамі, шукаць прыстанішча за мяжой”.

У дакладзе адзначаецца, што беларускае заканадаўства “змяшчае расплывістыя азначэнні “тэрарызму” і “экстрэмізму”, якія можна інтэрпрэтаваць як уключаюць дзейнасць, звязаную з законнай рэалізацыяй правоў чалавека”.

Як заявіла эксперт, пачасціліся абвінаваўчыя прысуды за “тэрарызм” у дачыненні да асоб, якія спрабавалі задакументаваць ці перашкодзіць перакідванню расійскіх войскаў і тэхнікі для вайны ва Украіне праз тэрыторыю Беларусі. Канстатуецца, што сфера ўжывання смяротнага пакарання, у прыватнасці за тэрарызм, была пашырана і ўключае “запланаваныя” тэрарыстычныя акты і спробы іх учынення, а таксама дзяржаўную здраду.

На думку спецдакладчыка, узмацненне заканадаўства стала магчымым, паколькі ў краіне “няма гарантый справядлівага судовага разбору, а таксама шырока распаўсюджаны судовыя пасяджэнні за зачыненымі дзвярыма і пагадненні аб неразгалошванні, якія прымушаюць падпісваць адвакатаў”.

“Асобы і арганізацыі, якія абвінавачваюцца Камітэтам дзяржаўнай бяспекі ў датычнасці да тэрарыстычнай або экстрэмісцкай дзейнасці, заносяцца ў чорны спіс, пераследуюцца, зневажаюцца і падвяргаюцца санкцыям па-за якім-небудзь судовым працэсам”, — адзначыла Марэн. Паводле яе слоў, Міністэрства інфармацыі вядзе спіс “экстрэмісцкіх матэрыялаў”, які за апошнія гады павялічыўся ў геаметрычнай прагрэсіі, увабраўшы ў сябе ўліковыя запісы ў сацыяльных сетках, вэб-сайты праваабарончых арганізацый, незалежных прафсаюзаў і сродкаў масавай інфармацыі, а таксама літаратуру ці творы мастацтва, якія лічацца экстрэмісцкімі, паколькі “крытыкуюць урад або яго палітыку”.

Спецдакладчык падкрэсліла, што такая практыка накіравана на прыгнечанне любога іншадумства ў краіне, дзе за апошнія два гады грамадзянская прастора падвергнулася чыстцы. Яна выказала занепакоенасць наконт заканадаўчых зменаў, накіраваных супраць сотняў тысяч беларусаў, якія былі вымушаныя пакінуць краіну і сталі фігурантамі завочных працэсаў. “Тыя, каго прызнаюць вінаватымі ў “экстрэмізме” або “тэрарызме”, рызыкуюць быць пазбаўленымі грамадзянства, а іх актывы і маёмасць у Беларусі могуць быць канфіскаваны”, — адзначыла Марэн.

Яна заклікала беларускія ўлады пакласці канец злоўжыванням антытэрарыстычным і антыэкстрэмісцкім заканадаўствам і вызваліць усіх адвольна затрыманых ці асуджаных па палітычна матываваных абвінавачаннях.